Rechtsfilosofie

Resultaat 229–240 van de 269 resultaten wordt getoond

Regelgeving voor experimenten met mensen. Een filosofisch-historische beschouwing

A.F. Cohen

Medisch onderzoek met mensen kan niet zomaar. Dat begrijpt iedereen. Onze regels en wetten beschermen altijd het zelfbeschikkingsrecht van het individu. Je zou dat dus maximaal kunnen doen door geen onderzoek uit te voeren, maar dat is uiteraard ook geen optie. De regelgeving probeert een balans tussen de bescherming van het individu en de wetenschappelijke vooruitgang te bereiken. Die balans tussen wat in de filosofie plichtethiek en utilisme wordt genoemd, is de basis van de regels voor medisch onderzoek. De uitvinders ervan, de Pruisische regering in de periode tussen 1900 en 1931, waren meteen daarna ook de grootste overtreders met de gruwelijke experimenten in concentratiekampen.

Perspectief | Perspectiefartikel
juni 2022
AA20220512

Regels en legitimiteit: bedoelde en onbedoelde effecten van regelgeving

N.J.H. Huls

In mei 2006 besloot Rita Verdonk, de toenmalige minister voor het vreemdelingenbeleid, het paspoort van het Tweede Kamerlid voor de VVD, Ayaan Hirsi Ali, in te trekken. In een recent arrest had de Hoge Raad beslist dat het liegen over de identiteit een reden kon zijn om iemands nationaliteit met terugwerkende kracht te laten vervallen. Daarom besloot minister Verdonk het paspoort van haar partijgenoot in te trekken. Omdat Ayaan had gelogen over haar ware naam, kon de minister niet anders beslissen, zei zij, want: ‘regels zijn regels’ en die gelden voor iedereen. Vervolgens gingen kamerleden en de minister in het parlement een hele avond met elkaar in debat over de vraag over hoeveel discretionaire ruimte de minister beschikte om van een regel af te wijken. Politici en bestuurders klagen wel over rechters, die zich te veel met politiek zouden bezighouden, maar in dit parlementaire debat vond het tegenovergestelde plaats. De minister en volksvertegenwoordigers redetwistten als een soort pseudo-annotatoren met elkaar over de ruimte die de jurisprudentie van de Hoge Raad liet voor afwijking in individuele gevallen van regels die zij zelf hadden opgesteld!

Bijzonder nummer | Multidisciplinaire bestudering van de rechtswetenschap
november 2007
AA20070862

Regels van redelijke rechtsvinding

H.T.M. Kloosterhuis, C.E. Smith

Post thumbnail Gelden voor discussies over de interpretatie van rechtsnormen regels van redelijkheid? In deze bijdrage wordt deze vraag bevestigend beantwoord. Op grond van theoretische en empirische overwegingen wordt betoogd dat rechtsvinding een gestructureerde, regelgeleide activiteit is. In het betoog staan drie vragen centraal: welke interpretatieproblemen kun je onderscheiden, welke methoden zijn er om deze interpretatieproblemen op te lossen en welke regels gelden er voor het gebruik van die methoden?

Perspectief | Perspectiefartikel
juni 2021
AA20210642

Right is the child of law

H.T.M. Kloosterhuis, C.E. Smith

De één vindt universele, ‘natuurlijke’ mensenrechten maar onzin, zoals Jeremy Bentham. Anderen denken er genuanceerder over, zoals J.R. Searle en H.L.A. Hart. Daarover gaat deze aflevering van ‘5 minuten rechtsfilosofie’ van Harm Kloosterhuis & Carel Smith.

Perspectief | Column
november 2020
AA20201086

Rode draad ‘Recht en Ethiek’

De ethiek van het recht

Ars Aequi Libri, H. van der Tas, J. van Wielink, C. Zijderveld

In dit redactionele artikel wordt een inleiding gegeven op de Rode draad voor het jaar 1998 'Recht & Ethiek'.

Overig | Rode draad | Recht en ethiek | Verdieping | Verdiepend artikel
januari 1998
AA19980005

Ruimte door regels

P.C. Westerman

Post thumbnail Nationale wetgevers en lokale regelgevers lijken het over één ding eens te zijn: een teveel aan regels zorgt voor ‘druk’. Gestreefd moet worden naar een ‘regellichte’ omgeving. Maar zijn regels altijd drukkend? Leidt vermindering van regels altijd tot meer vrijheid? In dit artikel onderscheidt Pauline Westerman verschillende soorten regels, analyseert en bekritiseert zij een vaak aangeprezen strategie ter vermindering van de regeldruk en tot slot draagt zij enkele alternatieven aan.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2012
AA20120720

Sancties

M. Henket

Dit artikel is het eerste in een reeks over sancties. Het beoogt enkele oriëntatiepunten te bieden waaraan in latere bijdragen gerefereerd zou kunnen worden. Na een voorstel tot begripsbepaling (paragraaf 2) volgt een korte vergelijking van de wijze van sanctionering in de verschillende rechtsgebieden (paragraaf 3). Paragraaf 4 behandelt het onderscheid tussen punitieve, reparatoire en andersoortige sancties. De overige paragrafen zijn gewijd aan criteria voor sanctionering. Dat daarbij relatief veel aandacht uitgaat naar de procedure sluit niet alleen aan bij ontwikkelingen in het geldende recht, maar ook bij de aandacht in de rechtsfilosofie voor procedurele rationaliteit en legitimiteit.

Overig | Rode draad | Sancties
januari 1997
AA19970006

Sisters in law: over huiselijk geweld en de pathologie van het recht

I. van Domselaar

In dit artikel wordt aan de hand van het thema 'recht en film' in gegaan op het feit dat sociale regels de werking van rechtsregels kunnen beïnvloeden. Er wordt ingegaan op de benadering van de werkelijkheid en op welke wijzen regels kunnen werken op het gedrag van mensen.

Verdieping | Studentartikel
oktober 2008
AA20080762

Soevereinen en autonomen: hoe het complotdenken de rechtszaal betreedt

I.D. Siegel

Post thumbnail Zogenaamde soevereinen en autonomen erkennen de gelding van het Nederlands recht niet, maar komen in toenemende mate hun soevereiniteit in de rechtszaal opeisen. Het recht biedt hun geen soelaas. Waar komen deze soevereinen vandaan en wat moet een rechter met hen aan? In dit artikel wordt uiteengezet hoe hun retoriek begrepen kan worden als complotdenken over het recht. Daarnaast wordt gereflecteerd op hun stellingname ten opzichte van de sociaalcontractleer en nader beschouwd hoe rechters met soevereinen om kunnen gaan.

Verdieping | Verdiepend artikel
maart 2024
AA20240201

Soevereiniteit

M. de Blois

Post thumbnail In deze bijdrage onderzoekt Matthijs de Blois de verschillende gezichten van het concept soevereiniteit, door de geschiedenis van de ontwikkeling ervan uiteen te zetten en enkele actuele onderwerpen aan bod te laten komen.

Verdieping | Verdiepend artikel
januari 2014
AA20140025

Soevereiniteit in eigen kring

A. Soeteman

Post thumbnail

In de 19e eeuw werd in de orthodox protestants-christelijke zuil het leerstuk van de soevereiniteit in eigen kring ontwikkeld. In de eerste helft van de eeuw daarna werd dit leerstuk met name aan de VU verder gefundeerd en uitgewerkt. Maar momenteel horen we er niet zo veel meer over. In het Ars-Aequi-redactioneel uit november 2012 wordt betwijfeld of het beginsel in onze ontzuilde wereld nog wel even relevant is als voorheen. Hebben we nog wat aan het beginsel? In de politieke filosofie, maar ook in het recht? 

Overig | Rode draad | Historische wortels van het recht
februari 2013
AA20130160

Solidariteit en corona: lessen uit het verleden

L. van den Berge

Het algemeen belang vereist soms dat de overheid maatregelen neemt die sommigen met een onevenredig zware last opzadelen. Wie buitenproportioneel getroffen is, heeft soms recht op schadevergoeding, ook al is het overheidshandelen op zichzelf rechtmatig. Aldus luidt althans de strekking van een opmerkelijk arrest van het Hof van Friesland uit 1611. In de coronacrisis komt het goed van pas dat arrest nog eens zorgvuldig te bestuderen.

Blauwe pagina's | Spraakmakende Zaken
februari 2021
AA20210108

Resultaat 229–240 van de 269 resultaten wordt getoond