Rechtsfilosofie

Rechtsfilosofische annotaties (Digitaal boek)

A.M. Hol, R. Janse, H.S. Taekema

Post thumbnail Deze bundel bevat ruim 30 Rechtsfilosofische annotaties bij klassieke en minder bekende rechterlijke uitspraken.

9789069165752 - 20-08-2007

Rechtsvraag (270) privaatrecht

Suykerland BV

L.H.A.J.M. Quant, M.V. Ulrici

Rechtsvraag die in het teken staat van de Rode draad 1998 'Recht & Ethiek' waarbij een rechtsfilosofische kwestie aan de orde is bij een ontslagzaak waarbij verschillende morele kwesties een rol spelen.

Overig | Perspectief | Rechtsvraag | Rode draad | Recht en ethiek
maart 1998
AA19980221

Rechtszekerheid: Vervlogen Dromen

N.F. van Manen

Auteur betoogt dat er steeds minder sprake is van waarden die voor eenieder gelden. Volgens de auteur is er steeds meer sprake van rechtspluralisme. Dit kan een probleem opleveren indien verschillende subculturen met ieder eigen normen en waarden met elkaar in conflict komen. De auteur bepleit dan ook dat rechtseenheid vervlogen is en niet meer bestaat. Rechtspluralisme kan dan ook een weerstand bieden tegen discriminatie.

Opinie | Opiniërend artikel
december 1998
AA19980956

Rechtvaardigheid als afdwingbaarheid

P.C. Westerman

Post thumbnail

Wie op zoek gaat naar de rechtvaardigheid in de geschriften van Hugo de Groot, algemeen beschouwd als ‘de grondlegger’ van het internationale recht, schrikt zich in eerste instantie een hoedje. De Groot mag dan een universeel en eeuwig recht willen vestigen dat zelfs blijft gelden in tijden waar de wapenen de (burger)wetten het zwijgen op hebben gelegd, maar dat recht lijkt op het eerste gezicht nogal harteloos. Pauline Westerman plaatst de rechtvaardigheidsgedachte van Hugo de Groot in de juiste context.

Blauwe pagina's | Rechtvaardigheid
april 2018
AA20180276

Rechtvaardigheid in het boeddhisme: de wet van karma

A. van der Braak

Post thumbnail Westerse visies op rechtvaardigheid gaan vaak uit van transcendente universele principes die de grondslag vormen voor normen en waarden. Rechtvaardigheid in het boeddhisme is echter niet gebaseerd op een transcendent principe, maar op de immanente wetmatigheid van karma en wedergeboorte: wezens worden herboren aan de hand van de aard en kwaliteit van hun handelingen.

Blauwe pagina's | Rechtvaardigheid
december 2018
AA20180980

Regelgeving voor experimenten met mensen. Een filosofisch-historische beschouwing

A.F. Cohen

Medisch onderzoek met mensen kan niet zomaar. Dat begrijpt iedereen. Onze regels en wetten beschermen altijd het zelfbeschikkingsrecht van het individu. Je zou dat dus maximaal kunnen doen door geen onderzoek uit te voeren, maar dat is uiteraard ook geen optie. De regelgeving probeert een balans tussen de bescherming van het individu en de wetenschappelijke vooruitgang te bereiken. Die balans tussen wat in de filosofie plichtethiek en utilisme wordt genoemd, is de basis van de regels voor medisch onderzoek. De uitvinders ervan, de Pruisische regering in de periode tussen 1900 en 1931, waren meteen daarna ook de grootste overtreders met de gruwelijke experimenten in concentratiekampen.

Perspectief | Perspectiefartikel
juni 2022
AA20220512

Regels en legitimiteit: bedoelde en onbedoelde effecten van regelgeving

N.J.H. Huls

In mei 2006 besloot Rita Verdonk, de toenmalige minister voor het vreemdelingenbeleid, het paspoort van het Tweede Kamerlid voor de VVD, Ayaan Hirsi Ali, in te trekken. In een recent arrest had de Hoge Raad beslist dat het liegen over de identiteit een reden kon zijn om iemands nationaliteit met terugwerkende kracht te laten vervallen. Daarom besloot minister Verdonk het paspoort van haar partijgenoot in te trekken. Omdat Ayaan had gelogen over haar ware naam, kon de minister niet anders beslissen, zei zij, want: ‘regels zijn regels’ en die gelden voor iedereen. Vervolgens gingen kamerleden en de minister in het parlement een hele avond met elkaar in debat over de vraag over hoeveel discretionaire ruimte de minister beschikte om van een regel af te wijken. Politici en bestuurders klagen wel over rechters, die zich te veel met politiek zouden bezighouden, maar in dit parlementaire debat vond het tegenovergestelde plaats. De minister en volksvertegenwoordigers redetwistten als een soort pseudo-annotatoren met elkaar over de ruimte die de jurisprudentie van de Hoge Raad liet voor afwijking in individuele gevallen van regels die zij zelf hadden opgesteld!

Bijzonder nummer | Multidisciplinaire bestudering van de rechtswetenschap
november 2007
AA20070862

Regels van redelijke rechtsvinding

H.T.M. Kloosterhuis, C.E. Smith

Post thumbnail Gelden voor discussies over de interpretatie van rechtsnormen regels van redelijkheid? In deze bijdrage wordt deze vraag bevestigend beantwoord. Op grond van theoretische en empirische overwegingen wordt betoogd dat rechtsvinding een gestructureerde, regelgeleide activiteit is. In het betoog staan drie vragen centraal: welke interpretatieproblemen kun je onderscheiden, welke methoden zijn er om deze interpretatieproblemen op te lossen en welke regels gelden er voor het gebruik van die methoden?

Perspectief | Perspectiefartikel
juni 2021
AA20210642

Right is the child of law

H.T.M. Kloosterhuis, C.E. Smith

De één vindt universele, ‘natuurlijke’ mensenrechten maar onzin, zoals Jeremy Bentham. Anderen denken er genuanceerder over, zoals J.R. Searle en H.L.A. Hart. Daarover gaat deze aflevering van ‘5 minuten rechtsfilosofie’ van Harm Kloosterhuis & Carel Smith.

Perspectief | Column
november 2020
AA20201086

Rode draad ‘Recht en Ethiek’

De ethiek van het recht

Ars Aequi Libri, H. van der Tas, J. van Wielink, C. Zijderveld

In dit redactionele artikel wordt een inleiding gegeven op de Rode draad voor het jaar 1998 'Recht & Ethiek'.

Overig | Rode draad | Recht en ethiek | Verdieping | Verdiepend artikel
januari 1998
AA19980005

Ruimte door regels

P.C. Westerman

Post thumbnail Nationale wetgevers en lokale regelgevers lijken het over één ding eens te zijn: een teveel aan regels zorgt voor ‘druk’. Gestreefd moet worden naar een ‘regellichte’ omgeving. Maar zijn regels altijd drukkend? Leidt vermindering van regels altijd tot meer vrijheid? In dit artikel onderscheidt Pauline Westerman verschillende soorten regels, analyseert en bekritiseert zij een vaak aangeprezen strategie ter vermindering van de regeldruk en tot slot draagt zij enkele alternatieven aan.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2012
AA20120720

Sancties

M. Henket

Dit artikel is het eerste in een reeks over sancties. Het beoogt enkele oriëntatiepunten te bieden waaraan in latere bijdragen gerefereerd zou kunnen worden. Na een voorstel tot begripsbepaling (paragraaf 2) volgt een korte vergelijking van de wijze van sanctionering in de verschillende rechtsgebieden (paragraaf 3). Paragraaf 4 behandelt het onderscheid tussen punitieve, reparatoire en andersoortige sancties. De overige paragrafen zijn gewijd aan criteria voor sanctionering. Dat daarbij relatief veel aandacht uitgaat naar de procedure sluit niet alleen aan bij ontwikkelingen in het geldende recht, maar ook bij de aandacht in de rechtsfilosofie voor procedurele rationaliteit en legitimiteit.

Overig | Rode draad | Sancties
januari 1997
AA19970006