Vind een Rode draad

Kies het jaar of thema van de Rode draad en ga naar de aflevering.

Deeplink naar deze pagina:
https://arsaequi.nl/rodedraad/2022_grenzeloze-grondwetten

Rode draad 2022 – Grenzeloze Grondwetten

Constitutionele toetsing anno 2022: tussen dikastocratie en toeslagenschandaal

M.J. Vetzo

Constitutionele toetsing staat volop in de belangstelling. Getuige de ‘Hoofdlijnenbrief constitutionele toetsing’ wil het kabinet-Rutte IV nu ook echt werk gaan maken van wijziging van het toetsingsverbod. Het kabinet balanceert daarbij tussen meer rechterlijke rechtsbescherming enerzijds en het voorkomen van vergaande wijzigingen in de verhouding rechter-wetgever anderzijds. Voor het verdere debat over constitutionele toetsing anno 2022 is het behulpzaam als enkele van de (oudere) dichotomieën waarvan het kabinet zich bij die evenwichtsoefening bedient, worden ingeruild voor hedendaags, verfijnder rechtsdenken.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
november 2022
AA20220912

Maandbladartikel

De Grondwet en het Statuut: een verkenning

H.G. Hoogers

In deze bijdrage wordt de relatie tussen de Grondwet en het Statuut aan een analyse onderworpen. Die relatie wordt aan de hand van een paar vragen behandeld: de gelding van grondwettelijke normen in andere delen van het Koninkrijk, de verschillende manieren om de Grondwet te wijzigen en de vraag in hoeverre de grondwettelijke grondrechten ook gelden ten aanzien van de organen van het Koninkrijk.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
september 2022
AA20220704

Maandbladartikel

De invoering van een algemene bepaling of preambule bij de Nederlandse Grondwet in rechtsvergelijkend perspectief

J. Goossens, M.P. Kuijvenhoven

Op 5 april 2022 heeft de Tweede Kamer in tweede lezing het voorstel aangenomen tot toevoeging van een ongenummerde, algemene bepaling bij de Nederlandse Grondwet, namelijk ‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.’ Deze bijdrage bevat een tekstuele rechtsvergelijking van de drie kernbeginselen in deze inleidende bepaling (democratie, rechtsstaat en grondrechten) met de preambules en het corpus van de 192 andere, geldende nationale grondwetten.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
mei 2022
AA20220412

Maandbladartikel

De relevantie van de Nederlandse Grondwet voor Nederlands-Indië

N.S. Efthymiou

Deze Rode Draad-bijdrage gaat over de relevantie die de Nederlandse Grondwet heeft gehad voor de inrichting van de Nederlands-Indische overheidsorganisatie. Om een oordeel te geven over die relevantie wordt gekeken naar de totstandkoming in 1815 van het koloniale artikel van de Grondwet, en naar de gevolgen van de Grondwetsherzieningen van 1848 en 1922 voor dit Grondwetsartikel.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
maart 2022
AA20220216

Maandbladartikel

Decentralisatie en deconstitutionalisering: welke regels moet de Grondwet bevatten?

J.L.W. Broeksteeg

Over de vraag welke regels de Grondwet moet bevatten is in de aanloop naar de grondwetsherziening van 1983 veel discussie geweest. Terwijl de regering de bepalingen over de decentralisatie verregaand wilde deconstitutionaliseren, amendeerde de Tweede Kamer diverse regels ín de Grondwet. Na 1983 zijn juist deze regels weer gedeconstitutionaliseerd, deze keer zonder noemenswaardige weerstand van de Kamer. Deze bijdrage analyseert welke argumenten daarbij werden aangedragen door zowel de regering als door de Kamer.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
juni 2022
AA20220496

Maandbladartikel

Machtsverdeling, Grondwet en conventie

G.J.A. Geertjes

Een belangrijk deel van de Nederlandse Grondwet is gedurende de afgelopen honderdvijftig jaar opvallend onveranderd gebleven: de grondwetgever heeft een groot aantal van de nog altijd geldende regels omtrent de verhoudingen binnen en tussen regering en parlement al in 1848 vastgelegd. Na die periode vinden echter belangrijke veranderingen plaats: de Nederlandse constitutie democratiseert, het kiesstelsel verandert en politieke partijen worden steeds belangrijker. Politiek gaat daardoor steeds meer draaien om de verdeling van macht, terwijl de grondwettelijke regels daarop maar in beperkte mate zijn afgestemd. Mede dankzij conventies, ongeschreven regels die (de ambten van) regering en parlement binden, blijft de Nederlandse Grondwet toch bij de tijd. In deze bijdrage wordt besproken hoe dit eigenlijk mogelijk is.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
april 2022
AA20220315

Maandbladartikel

Staatsnoodrecht: balanceren tussen democratie en slagvaardigheid

J. Doomen

Deze bijdrage is gericht op een specifiek onderdeel van de modernisering van het staatsnoodrecht. De centrale vraag is of de separate inwerkingstelling van noodwetgeving in het licht van actuele en toekomstige dreigingen en maatschappelijke ontwikkelingen aanpassing behoeft. In de analyse betrek ik de mogelijkheid van directe ministeriële inzet van separate noodbevoegdheden en de rol van de Staten-Generaal in de besluitvorming omtrent het voortduren van die separate inwerkingstelling van noodwetgeving.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
oktober 2022
AA20220806

Maandbladartikel

Waarom bestaan de Tweede en Eerste Kamer uit 225 leden? Een grondwetshistorische verkenning

G. Karapetian

Meermalen was in het nieuws dat verschillende Kamerleden al dan niet tijdelijk hun werk neerlegden als gevolg van toegenomen werkdruk. De Tweede en Eerste Kamer bestaan uit 225 leden. In deze bijdrage wordt vanuit Grondwetshistorisch perspectief hierop ingegaan. Is deze stand van zaken toe aan verandering?

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
januari 2022
AA20220050

Maandbladartikel