Deze maand
We openen het collegejaar met het luiden van een klok. Door de Wet bescherming klokkenluiders lijkt de arbeidsrechtelijke situatie van klokkenluiders in Nederland te zijn veranderd, maar worden ze daadwerkelijk beter beschermd? Die vraag wordt in het septembernummer door student Mark Steijns beantwoord. Artificiële intelligentie maakt het mogelijk de menselijke stem geheel waarheidsgetrouw na te bootsen. Student Etienne Valk bespreekt de mogelijkheden om ter bescherming van het stemgeluid aansluiting te vinden bij het portretrecht. Het begrip ‘menselijke maat’ wordt vaak op een juridische en politieke wijze ingevuld. Thomas de Jong presenteert aan de hand van het denken van Emmanuel Levinas en Jacques Derrida een alternatieve opvatting van de menselijke maat. En op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Gerrit van der Veen bespreelt achtergronden, doelstellingen, totstandkomingsgeschiedenis en inhoud van de Omgevingswet, gevolgd door mogelijke pijnpunten en kritiek op de wet of onderdelen daarvan.
Verder pleit Viola Bex-Reimert in het septembernummer voor een grotere rol van deskundigen bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van bekeerlingen en Jeroen ten Voorde bekijkt het voorstel om het maken en hebben van verborgen ruimten in transportmiddelen strafbaar te stellen, meer in het bijzonder het mensbeeld dat in het voorstel opdoemt en het nut ervan voor het te beschermen belang. Het transparantieraamwerk probeert de beschikbaarheid van duurzaamheidsinformatie te vergroten en duurzaamheidsinformatie te standaardiseren, maar, zo legt Jelle van Dijk uit, het raamwerk is voor verbetering vatbaar. Een AA-artikel van Jacobine van den Brink & Rolf Ortlep (AA20220058) leidde tot een rondetafelgesprek over het belang van juridisch-dogmatisch onderzoek op de hoofdgebieden van het Nederlandse recht. Yacintha Habicht & Manon Hermans doen verslag in het septembernummer. En hoe kan ChatGPT op een verantwoorde manier worden ingezet in het juridisch onderwijs? Anna van Duin geeft aan waarom docenten en studenten met elkaar in gesprek moeten over de mogelijkheden en beperkingen van generatieve AI.
In de Rode Draad ‘Snijvlakken & Kruisbestuivingen’ legt Daan Doorenbos uit dat de autonome invulling van het begrip ‘rechtspersoon’ in het strafrecht leidt tot dishamonie met andere rechtsgebieden en op de Blauwe Pagina’s is Ruben Hollemans roulerende rechters-commissarissen liever kwijt dan rijk. Verder gaat Ronald Tinnevelt in op het onderwerp van zijn oratie ‘Rechtsstaat: kwetsbaar en weerbaar’. Hij toont toont hoe een bepaald beeld van de rechtsstaat ons blikveld domineert en daarmee tot een eenzijdige kijk leidt. Dit en nog veel meer is te vinden in het septembernummer van Ars Aequi!
Uitgelicht
Het paradoxale karakter van de menselijke maat: een filosofische doordenking
Thomas (T.J.) de Jong
De lange weg naar de Omgevingswet
Gerrit (G.A.) van der Veen
ChatGPT in het juridisch onderwijs: elke student een personal assistant
Anna (J.M.L.) van Duin
De kwetsbaarheid van de rechtsstaat
Ronald (R.B.J.) Tinnevelt
Nieuwsbrief
Schrijf je in:
Vinted is een populair platform voor de (ver)koop van bijvoorbeeld tweedehands kleding, maar, zo signaleren Vanessa Mak & Lotte Kremers in deze amuse, voor een argeloze particuliere verkoper kunnen de voorwaarden van Vinted ongunstig en oneerlijk uitpakken. 
In deze opinie betoogt Viola Bex-Reimert dat externe deskundigenrapporten wel van waarde zijn bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van bekeerlingen. Nu uit onderzoek blijkt dat de bevordering van deskundigheid van IND-medewerkers achterblijft bij wat de staatssecretaris heeft beloofd en deze beoordeling extra expertise vergt van beslismedewerkers, dient de staatssecretaris de werkinstructie (WI) op dit punt aan te passen. 
Ten behoeve van de aanpak van ondermijning wordt voorgesteld het aanbrengen of aanwezig hebben van verborgen ruimten in auto’s, bestelbusjes en dergelijke strafbaar te stellen als misdrijf tegen het openbaar gezag. Deze bijdrage waardeert het voorstel in het licht van het te beschermen belang en van het mensbeeld dat uit de concept-memorie van toelichting naar voren komt en betoogt onder meer dat het niet vanzelfsprekend is dat het openbaar gezag met deze nieuwe strafbaarstelling zal worden beschermd. 
‘Klikspaan, boterspaan, je mag niet door mijn straatje gaan.’ Dit welbekende kinderversje was lange tijd kenmerkend voor de arbeidsrechtelijke situatie van klokkenluiders in Nederland. Denk aan werknemers die werden geconfronteerd met intimidatie, pestgedrag of zelfs ontslag na het melden van misstanden van hun werkgever. Sinds de inwerkingtreding van de Wet bescherming klokkenluiders op 18 februari 2023 lijkt die situatie te zijn veranderd, maar wordt de klokkenluider daadwerkelijk beter beschermd? Die vraag wordt in dit artikel beantwoord. 
Recente ontwikkelingen van AI-technologie maken het mogelijk de menselijke stem geheel waarheidsgetrouw na te bootsen. Potentiële inbreuk op ieders privacyrechten en de IE-rechten van makers is hiermee een nieuwe realiteit. Dit artikel bespreekt de mogelijkheden om ter bescherming van het stemgeluid aansluiting te vinden bij het portretrecht, op basis van de wet, relevante jurisprudentie en literatuur. 
Naar aanleiding van het toeslagenschandaal is sprake van een toenemende belangstelling voor de menselijke maat. Daarbij wordt dit begrip vaak op een juridische en politieke wijze ingevuld. De vraag is of dit wel terecht is. In deze bijdrage wordt aan de hand van het denken van Emmanuel Levinas en Jacques Derrida een alternatieve opvatting van de menselijke maat gepresenteerd, die begint bij het gelaat van de Ander dat oproept tot verantwoordelijkheid. 
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Samen met vier algemene maatregelen van bestuur vervangt die 26 wetten en vele amvb’s op het terrein van de ruimtelijke ordening en het milieu. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. Na de achtergronden en doelstellingen van de wet, de totstandkomingsgeschiedenis en de inhoud van de Omgevingswet komen in dit artikel mogelijke pijnpunten en kritiek op de wet of onderdelen daarvan aan de orde. 
Op alle rechtsgebieden wordt de rechtspersoon erkend als rechtssubject. Het begrip rechtspersoon heeft echter niet overal dezelfde inhoud. Vooral in het strafrecht bestaat de neiging aan het begrip rechtspersoon een autonome betekenis toe te kennen. De wetgever heeft die neiging bevorderd, door in artikel 51 Sr een verruimende bepaling met een open einde op te nemen. Dat kan leiden tot disharmonieën tussen de rechtsgebieden. 
De rechter-commissaris houdt toezicht op het beheer en vereffening van de failliete boedel door de curator. In deze aflevering van de Blauwe Pagina’s bepleit Ruben Hollemans dat rechtbanken moeten streven naar specialisatie van rechters-commissarissen. Door zich te specialiseren in het faillissementstoezicht kunnen zij immers effectiever toezicht houden op de gespecialiseerde en ervaren curatoren.