Resultaat 1–12 van de 28 resultaten wordt getoond

Amerikaans staatsrecht: een persoonlijke inspiratie

A.W. Heringa

Het Amerikaanse staatsrecht is zeer inspirerend voor staatsrechtelijk denken, onder andere door de rol van het Hooggerechtshof. Die instantiue geeft diepgang aan het constitutionele dabat over verdeling van bevoegdheden, de reikwijdte van bevoegdheden en de werking van grondrechten. Verder is van belang dat de politieke organen (President, de beide kamers van het Congres) voor de uitoefening van hun bevoegdheden met bijbehorende middelen zijn uitgerust. De organisatie van het Congres is werkelijk indrukwekkend te noemen. Een en ander kan de conclusie dragen dat het Presidentiële Amerikaanse model, anders dan geval is in vele parlementaire democratieën, tot een zeer sterk parlement heeft geleid. Tenslotte is bestudering van het Amerikaanse staatsrecht inspirerend door de toegankelijke en op debat gericht wijze waarop daarover wordt geschreven.

Bijzonder nummer | Anglo-Amerikaans recht
mei 1998
AA19980511

Conservatief rechterlijk activisme in de Verenigde Staten: over een op hol geslagen hooggerechtshof

R. van der Hulle

Post thumbnail Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft onlangs belangrijke uitspraken gedaan over onder meer abortus, vuurwapens en klimaatverandering. Vooral de beslissing om het – al bijna een halve eeuw geleden erkende – grondrecht op abortus te overrulen heeft tot veel opschudding geleid. Volgens sommigen heeft het hooggerechtshof de Verenigde Staten vele jaren terug in de tijd gezet. Een en ander is een direct gevolg van de benoeming van drie uitgesproken conservatieve leden van het hooggerechtshof tijdens het presidentschap van Donald Trump. In deze bijdrage wordt de huidige koers van het hoogste Amerikaanse rechtscollege nader bezien.

Verdieping | Verdiepend artikel
december 2022
AA20220959

De bestuursrechter en de toetsing van de wet aan rechtsbeginselen

J.J.J. Sillen

Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State (ABRvS) (grote kamer) 1 maart 2023, ECLI:NL:RVS:2023:772

Annotaties en wetgeving | Annotatie
mei 2023
AA20230355

De Europese Commissie op dit moment en in de toekomst

H.B.B. Vedder

‘Brussel verbiedt steun aan noodlijdende voetbalclubs’. Soortgelijke koppen waren de laatste tijd te lezen in de Nederlandse media. Met ‘Brussel’ blijkt bij nadere bestudering meer dan één ding te worden bedoeld. Vaak doelt men op de Europese Gemeenschap of Europese Unie als geheel. Minstens even vaak blijkt dat eigenlijk wordt gesproken over de Europese Commissie. Wat is nu deze Europese Commissie, wat is haar rol en hoe functioneert zij? Op deze en andere vragen zal hieronder worden ingegaan.

Verdieping | Verdiepend artikel
april 2003
AA20030266

De Harmonisatiewet: onschendbaarheid van de wet en schendbaarheid van het rechtszekerheidsbeginsel

E.M.H. Hirsch Ballin

Hoge Raad 14 april 1989, nr. 13 822, ECLI:NL:HR:1989:AD5725 (Harmonisatiewet-arrest) In deze noot staat het Harmonisatiewet-arrest van de Hoge Raad centraal waarin de kwam tot de volgende oordelen: Afwijzing van toetsing van wetgeving in formele zin aan fundamentele rechtsbeginselen en aan het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden. Plaats van de rechter in het staatsbestel. Verhouding tot contra legem-jurisprudentie. In de noot wordt hier dieper op ingegaan. Ook komen de procedurele implicaties hier uitvoerig aan bod.

Annotaties en wetgeving | Annotatie
juni 1989
AA19890578

De mythe van de trias

H. Gommer

De leer van de trias politica wordt eerstejaars studenten met de paplepel ingegoten. De daaraan gekoppelde machtenscheiding is een van de voornaamste obstakels voor externe controle van de rechter. In dit artikel wordt gesteld dat de leer van de machtenscheiding geen adequate beschrijving van de werkelijkheid geeft en daarom nauwelijks als argument kan worden gebruikt. Het gaat in de rechtsstaat veel meer om machtsevenwicht. De auteur introduceert een alternatief, waarbij niet langer de trias van staatsmachten, maar de burger centraal staat: de machtencirkel.

Verdieping | Verdiepend artikel
januari 2007
AA20070021

De rechter: onafhankelijk en autonoom?

Beantwoording rechtsvraag (334) rechtsfilosofie

C.E. Smith

Rechtsfilosofische rechtsvraag waarbij gekeken wordt naar de verjaringstermijn en de onafhankelijke rechter in een bepaalde zaak.

Perspectief | Rechtsvraag
mei 2008
AA20080386

De trias als totaalvoetbal: Montesquieu en de spreiding der machten

L. van den Berge

Over het werk van Charles de Montesquieu (1689-1755) bestaan veel misverstanden. Zo wordt zijn naam vaak in verband gebracht met strenge machtenscheiding en slaafse rechterlijke wetstoepassing. Maar in werkelijkheid schreef Montesquieu juist over een stelsel van macht en tegenmacht waarin de wetgever, het bestuur en de rechter weliswaar elk hun eigen plaats hebben, maar elkaar vooral ook aanvullen en corrigeren waar nodig. Precies aan die opvatting van de trias politica bestaat in de huidige tijd van rechtsstatelijk verval en opkomend populisme een sterke behoefte.

Rode draad | Dissenting opinions
februari 2024
AA20240175

De trias politica in de gelaagde EU-rechtsorde

H.C.F.J.A. de Waele

Post thumbnail Nederland maakt deel uit van de gelaagde rechtsorde die Europese Unie heet. In hoeverre krijgt de trias politica daarbinnen nog een zuivere plaats, welke implicaties heeft een dergelijke gelaagdheid voor de machtenscheiding in Nederland, en welke rol speelt het Hof van Justitie precies? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen, waarbij het aan de hand van actuele voorbeelden inzicht verschaft in hoe de nationale en supranationale actoren zich tot elkaar verhouden. Het intensief met elkaar verknoopt zijn maakt dat ongerijmdheden op het ene niveau soms tot knelpunten en verzet leiden op het andere. Zoals recente ontwikkelingen suggereren, kan wrijving tussen de verschillende publieke sferen zorgen voor prachtige glans, maar riskeert die tevens te leiden tot krassen op beider blazoen.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200891

Harmonisatiewet Hoger Onderwijs: een dikke onvoldoende

A. Derks, M.T.J.P. van Oers

In dit artikel wordt ingegaan op de wetsvoorstel Harmonisatiewet hoger onderwijs. Deze wet ondervond eind jaren ´80. In het artikel wordt de voorgestelde regeling besproken en wordt deze in het licht bezien van het internationaal recht en algemene rechtsbeginselen. Verder komen de mogelijkheden aan de orde op welke wijze de rechter zou kunnen ingrijpen tegen een wet en de Harmonisatiewet in het bijzonder. Tenslotte worden er enkele wijzigingsvoorstellen gedaan.

Verdieping | Studentartikel
mei 1988
AA19880292

Het Manifest van Leeuwarden: 5 jaar na dato

M.E.L. Fikkers, H. de Hek, J.H. Kuijper, K.E. Mollema, R.A. van der Pol, I. Tubben, M.W. Zandbergen

Post thumbnail

Het protest dat zeven raadsheren uit Leeuwarden eind 2012 lieten horen tegen de manier waarop de rechtspraak wordt bestuurd en gefinancierd heeft veel discussie uitgelokt en veel pennen in beweging gebracht. Na vijf jaar moet echter ook worden geconstateerd dat herstel van een ernstig gebrek in de organisatie van de trias politica is uitgebleven.

Opinie | Opiniërend artikel
december 2017
AA20171024

Het primaat van de politiek bestaat niet meer

Over politieke rechtspraak, rechterlijk activisme en de legitimatie van rechterlijke oordeelsvorming

A.F.M. Brenninkmeijer

In dit artikel wordt ingegaan op de begrippen 'politieke rechtspraak', 'rechterlijk activisme' en 'de legitimatie van rechtsvorming door de rechter'. De schrijver verklaart deze begrippen en bekijkt in hoeverre deze in de Nederlandse en buitenlandse rechtsorde waarheid zijn.

Bijzonder nummer | Rechter en politiek
november 1992
AA19920680

Resultaat 1–12 van de 28 resultaten wordt getoond