Bijzonder nummer

Beginsel en Tegenbeginsel in het Recht

J.C.M. Leijten

In dit artikel wordt aan de hand van het beginsel van de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid, voorheen goede trouw geheten, ingegaan op de begrippen beginsel en tegenbeginsel. Er wordt ingegaan op de gebondenheid aan wet en overeenkomsten en de mogelijkheden om daar onder omstandigheden van af te wijken.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910723

Maandbladartikel

Beginselen van Overgangsrecht

B.C. de Die

In dit artikel wordt ingegaan op de rechtsbeginselen die spelen bij overgangsrecht en die de auteur omschrijft als 'abstracte regels, al dan niet vastgelegd in een wettekst, die als richtsnoer dienen om uit maken in hoeverre een reeks gevallen van oud dan wel van nieuw recht moet worden opgelost. Het artikel is uitgesplitst in verschillende paragrafen. Na de inleiding komt de terugwerkende kracht aan de orde. Vervolgens wordt er ingegaan op de onmiddellijke werking van de wet. Daarna wordt er ingegaan op het vertrouwensbeginsel en specifieke rechtsbeginselen. Daaropvolgend komt het beginsel van de gunstigste bepaling aan de orde. Daarna komt de conserverende werking aan de orde. Tenslotte wordt het overgangsrecht bij het nieuw BW behandeld.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910818

Maandbladartikel

Begrippen – begrijpen – begrepen

Over wetenschap tussen recht en informatica

L. Mommers

Je hoort mensen wel eens zeggen dat regels regels zijn – zelfs politici maken zich daar soms schuldig aan. Het misverstand is dat regels zich zouden lenen voor feilloze toepassing – zoals Montesquieu de ideale rechter zag als ‘bouche de la loi ’. Probleem is dat je om dit te bereiken, de regels zo speci- fiek moet maken dat ze weliswaar eenvoudig toepasbaar zijn, maar ook leiden tot grote rigiditeit. Dat is in een notendop het risico van toepassing van informatica bij de uitvoering van juridische taken: informatica vraagt om specificiteit vooraf, om zeer nauwkeurige instructies. Maar het recht vraagt om ruimte voor discretionaire bevoegdheden en open normen die geschikt zijn om toe te passen op nieuwe, onvoorziene situaties. In deze bijdrage gaat het over de inhoudelijke en metho-dologische wrijvingen die voortvloeien it dit verschil tussen recht en informatica.

Bijzonder nummer | Multidisciplinaire bestudering van de rechtswetenschap
november 2007
AA20070837

Maandbladartikel

Begrippenlijst

Ars Aequi Libri

Begrippenlijst bij het bijzonder nummer 1990 over Rechtseconomie.

Bijzonder nummer | Rechtseconomie
oktober 1990
AA19900803

Maandbladartikel

Belastingheffing op zee

Een beschrijving van de heffingsrechten op zee (van territoriale tot volle zee)

E. Bioch, F.G.M. Soentjens

Post thumbnail In dit artikel beschrijven auteurs de verdeling van het recht tot belastingheffing op zee vanuit een Nederlands vennootschapsbelastingperspectief met een focus op het onderscheid tussen de territoriale wateren, de exclusieve economische zone (EEZ), het continentaal plat en tot slot de volle zee. Het artikel bespreekt hoe Nederland buitenlandse bedrijven belast die werkzaamheden verrichten in Nederlandse wateren en voorkoming van dubbele belasting biedt voor Nederlandse bedrijven die werkzaamheden verrichten in buitenlandse wateren. Tot slot wordt ingegaan op belastingheffing bij werkzaamheden op volle zee.

Bijzonder nummer | Recht door zee
juli 2025
AA20250530

Maandbladartikel

Bemiddeling. De geschiedenis van een ontdekking

G.P. Hoefnagels

Toen Archimedes in het bad zat, had hij niet het voornemen de opwaartse druk van water te ontdekken. Hij ontdekte de opwaartse druk en het soortelijk gewicht omdat het hem, na jaren geconcentreerde studie van natuurkundige processen, kwam ‘aanwaaien’. En het kwam hem waarschijnlijk aanwaaien, omdat het een aangenaam bad was. Het zijn de momenten van ontspanning na intense concentratie waarop de ontdekking geboren wordt.

Bijzonder nummer | Buiten de rechter om
juli 2002
AA20020505

Maandbladartikel

Beperking van aansprakelijkheid in het zeerecht: wie kan beperking inroepen?

F.L. Stevens

Post thumbnail Het zeerecht biedt de scheepseigenaar de mogelijkheid om zijn aansprakelijkheid te beperken, met andere woorden niet de volledige schade te vergoeden waarvoor hij aansprakelijk is. De term ‘scheepseigenaar’ kent in het beperkingsrecht een eigen definitie, die aanzienlijk ruimer is dan enkel de vermogensrechtelijke eigenaar. In deze bijdrage wordt nader ingegaan op de positie van bevrachters, managers en operators als beperkingsgerechtigde ‘scheepseigenaars’.

Bijzonder nummer | Recht door zee
juli 2025
AA20250498

Maandbladartikel

Beschermde rechtsbelangen in het internationale waterrecht

A. Nollkaemper

Het internationale waterrecht bestaat uit regels van internationaal publiekrecht die beogen internationale waterconflicten te reguleren of te beheersen. Dit artikel bespreekt de vraag wiens rechtsbelangen het internationale waterrecht beschermt. Gaat het alleen om de rechtsbelangen van staten? Of hebben de miljarden inwoners van oeverstaten een zelfstandig rechtsbelang dat door het internationaal publiekrecht wordt beschermd? Het artikel bespreekt enige recente ontwikkelingen die suggereren dat in het recht een dergelijk rechtsbelang inderdaad kan worden erkend.

Bijzonder nummer | Water
mei 1999
AA19990413

Maandbladartikel

Bescherming en beperking van grondrechten vergeleken

H.R.B.M. Kummeling

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste uitgangspunten en beginselen die ten grondslag liggen aan de grondrechtenbescherming in een aantal Lid-Staten van de EG. Tegelijk wordt een aantal actuele vraagstukken omtrent grondrechtenbescherming meegenomen. Met name wordt besproken de mogelijke noodzaak tot het introduceren van materiële afwegingscriteria, het nu al jaren voortslepende debat over constitutionele toetsing in Nederland en ten slotte de gevolgen van de Europese integratie voor de grondrechtenbescherming, met daarbij in het bijzonder de vraag waarom incorporatie van het EVRM in het EG-recht zo moeizaam van de grond komt.

Bijzonder nummer | Rechtsvergelijking
mei 1994
AA19940360

Maandbladartikel

Beschouwingen rond beschermingsbewind

M.Y. Nethe

De Wet Onderbewindstelling ter bescherming van meerderjarigen voorziet in een bescherming van vermogensrechtelijke belangen van bejaarden. In welke gevallen kan met het instellen van het beschermingsbewind worden volstaan? Is in de toekomst aan curatele geen behoefte meer indien het mentorschap ten behoeve van meerderjarigen wordt ingevoerd?

Bijzonder nummer | Ouderenrecht
oktober 1988
AA19880671

Maandbladartikel

Bestraffing buiten de rechter om. Wat is er mis met transactie?

J.M. Reijntjes

Dit artikel gaat over de buitengerechtelijke afdoening van strafzaken, oftewel de transactie mogelijkheden.

Bijzonder nummer | De rechtsstaat Nederland
juli 2004
AA20040552

Maandbladartikel

Bestuurlijke boete in Absurdistan

P.A.M. Mevis

In dit artikel als bijdrage voor het Bijzonder nummer Krom~recht wordt ingegaan op de veelvoud van bestuursrechtelijke rechtshandhaving. De verschillende vormen, ergernissen en overlap komen aan de orde.

Bijzonder nummer | Krom~recht, over misstanden in het recht
juli 2005
AA20050580

Maandbladartikel