Metajuridica

360 gradenfeedback voor de rechtspraak

M.D. Reijneveld, J.T. Tegelaar

De Rechtspraak heeft kwaliteitsrechtspraak hoog op de agenda staan. Voor kwaliteitsborging is 360 gradenfeedback door zowel de rechtspraak zelf als media en wetenschap noodzakelijk. De wetenschap loopt echter tegen grenzen aan doordat uitspraken niet altijd beschikbaar en controleerbaar zijn. In deze amuse pleiten de auteurs daarom voor een open accescultuur in de rechtspraak.

Opinie | Redactioneel
juni 2019
AA20190427

50 jaar Eichmann in Jerusalem: provocatie, vergissing en herziening

N. Rozemond

Post thumbnail Eichmann in Jerusalemvan Hannah Arendt was bedoeld als provocatie aan het adres van de Israëlische premier David Ben-Gurion. Hij wilde volgens Arendt het proces tegen de oorlogsmisdadiger Adolf Eichmann gebruiken ter legitimatie van de staat Israël. Haar beroemde typering van Eichmann als banale dader was een polemisch middel om deze legitimatie te ontkrachten. Los van de polemiek met Ben-Gurion is Arendts typering van Eichmann een ernstige vergissing die aan een grondige herziening toe is. Het boek van Arendt bevat een veel betere typering van het kwaad van Eichmann: de welbewuste vernietiging van menselijke pluraliteit.

Opinie | Opiniërend artikel
februari 2013
AA20130119

Aan tafel met Mill, Berlin en Taylor

L. Stam

Post thumbnail

Nederlanders kampen met overgewicht. Wat kan en mag de overheid hiertegen doen? Bedreigen maatregelen als een vettaks of een verbod op snoepreclame onze vrijheid? Het schadebeginsel biedt steun bij het antwoord op deze vragen, maar helpt ons niet om gezonder te eten. Wellicht is de oplossing om zelfbeheersing als vorm van vrijheid te zien. Die zienswijze is echter niet zonder risico’s.

Overig | Rode draad | Voedsel & Recht
april 2014
AA20140304

Academic jurists and legal science. The legacy of Professorenrecht

B. Wauters

Post thumbnail This article examines the rise, decline, and legacy of ‘Professorenrecht’ – the idea that legal development should be guided by academic jurists. Focusing on 19th-century Germany, it analyzes Savigny’s Historical School and the role of professors in proposing legal categories and concepts, as well as in extra-judicial adjudication. It contrasts their scholarly influence with their limited practical role in drafting the Bürgerliches Gesetzbuch. The article argues that while professors rarely create law outright, their methodological influence still shapes doctrinal coherence in both national and European legal projects.

Verdieping | Verdiepend artikel
november 2025
AA20250759

Academierechtspraak

F.A.J. van der Ven

Post thumbnail Vandaag de dag bestaan de voorrechten van studenten alleen nog uit de van overheidswege verstrekte beurs en OV-kaart, verder zijn zij gelijkgesteld aan de ‘gewone’ burgers. In de 17e en 18e eeuw stonden studenten in zekere zin buiten de burgermaatschappij. Dat had zo zijn voordelen. Zo hoefden studenten bijvoorbeeld geen belasting op wijn en bier te betalen en genoten zij het privilege van een eigen rechtbank. Wat dat forum academicum voor hen betekende wordt duidelijk in dit artikel.

Verdieping | Verdiepend artikel
februari 2025
AA20250097

Academische landloperij

B. Jansen

Post thumbnail Van Leidse student tot internationaal rechtsfilosoof: Bart Jansen doet verslag van een juridische loopbaan die zich niet laat vangen in rechte lijnen. Een persoonlijke en filosofische verkenning van het recht en de academie als dwaalweg, vol zijpaden en verwondering.

Blauwe pagina's | Eerste kennismaking
september 2025
AA20250588

Aelius Gallus

J.E. Jansen

In deze laatste Romeinen-column vraagt Jelle Jansen aandacht voor Aelius Gallus, over wie we vrijwel niets weten en van wie precies 15 woorden bewaard zijn gebleven.

Perspectief | Column
juni 2022
AA20220515

Al vier eeuwen ontsnapt aan de vergetelheid

Hugo de Groot, recht en religie

J. Oosterhuis

Post thumbnail

Hoe kan het dat Grotius al vier eeuwen lang weet te ontsnappen aan de vergetelheid? Niet alleen leefde hij in een cruciale tijd voor de ontwikkeling van het moderne Nederland en Europa, maar ook speelde hij zelf een – omstreden – rol van betekenis, eerst politiek, later vooral religieus. Juist in confrontatie met strikte calvinisten heeft hij zich telkens zorgvuldig willen verantwoorden.

Verdieping | Verdiepend artikel
november 2021
AA20211012

Algemeen deel van het rechterlijk overgangsrecht

Een verhandeling over de terugwerkende kracht van rechtspraak, de

O.A. Haazen

In de bespreking van dit proefschrift komt het daarin besproken overgangsrecht, de toepassing daarvan door de rechter en terugwerkende kracht van rechtspraak aan de orde.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
november 2001
AA20010936

Alle omstandigheden van het geval

Een onderzoek naar de omstandigheden die de werking van de redelijkheid en billijkheid beïnvloeden

P.T.J. Wolters

Post thumbnail Pieter Wolters promoveerde op 18 juni 2013 aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn promotoren waren prof.mr. C.J.H. Jansen en prof. mr. A.S. Hartkamp. Deze bijdrage geeft een overzicht van de belangrijkste bevindingen.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
december 2013
AA20130971

Alternatieve Geschillenbeslechting

P. Sanders

Bij de discussie hier te lande over de rol welke ADR kan spelen in de oplossing van geschillen is rechtsvergelijking van bijzonder belang. Vooral de Verenigde Staten waar het begon. Een ruimere blik is voor dit onderwerp wenselijk.

Bijzonder nummer | Anglo-Amerikaans recht
mei 1998
AA19980465

Amerikaans staatsrecht: een persoonlijke inspiratie

A.W. Heringa

Het Amerikaanse staatsrecht is zeer inspirerend voor staatsrechtelijk denken, onder andere door de rol van het Hooggerechtshof. Die instantiue geeft diepgang aan het constitutionele dabat over verdeling van bevoegdheden, de reikwijdte van bevoegdheden en de werking van grondrechten. Verder is van belang dat de politieke organen (President, de beide kamers van het Congres) voor de uitoefening van hun bevoegdheden met bijbehorende middelen zijn uitgerust. De organisatie van het Congres is werkelijk indrukwekkend te noemen. Een en ander kan de conclusie dragen dat het Presidentiële Amerikaanse model, anders dan geval is in vele parlementaire democratieën, tot een zeer sterk parlement heeft geleid. Tenslotte is bestudering van het Amerikaanse staatsrecht inspirerend door de toegankelijke en op debat gericht wijze waarop daarover wordt geschreven.

Bijzonder nummer | Anglo-Amerikaans recht
mei 1998
AA19980511