Rechtsfilosofie

Reactie: Waarom ‘rechtsgeleerde waarheid’?

J.T. Degenkamp

Op 19 juni 2009 nam prof.mr. Arend Soeteman afscheid van de Vrije Universiteit. Zijn afscheidsrede had als titel ‘Rechtsgeleerde waarheid’. Naar aanleiding van deze rede kruist J.Th. Degenkamp de wetenschappelijke degens met prof. Soeteman.

Opinie | Reactie/nawoord
januari 2010
AA20100050

Maandbladartikel

Recht als kunst?

D. Venema

In deze bijdrage in de serie 'Recht & Cultuur' wordt door Venema ingegaan op de rechtszaak tegen Jonas Staal waarbij deze ervan werd beschuldigd tot bedreiging aan te zetten. De kunstenaar Jonas Staal gebruikt vervolgens de rechtszaak die op de aanklacht volgt als deel van zijn kunstwerk. Venema gaat in op de vraag in hoeverre een rechtszaak kunst kan zijn en kijkt ook naar de legitimering van het recht en het recht als zienswijze van de werkelijkheid.

Blauwe pagina's | Recht en Cultuur
september 2008
AA20080596

Maandbladartikel

Recht en Bildung: Andreas Kinneging en Johan van der Walt

L. van den Berge

Als het goed is, houdt universitair onderwijs meer in dan alleen het volproppen van studenten met direct toepasbare kennis. Idealiter richt het zich daarnaast ook op intellectuele vorming, individuele ontplooiing en de aanscherping van het kritisch oordeelsvermogen. Zeker voor een waardengeoriënteerde discipline als de rechtswetenschap is serieuze academische Bildung onontbeerlijk. Twee recent verschenen boeken kunnen daarbij voor juristen hoogst behulpzaam zijn.

Hoe nu over Kinnegings nieuwe boek te oordelen? Dat is een moeilijke kwestie. In zijn grootse, haast megalomane pretentie en totale gebrek aan relativering en zelfkritiek heeft het af en toe wel iets potsierlijks
  Luister ook De Jortcast met Andreas Kinneging Jort Kelder in gesprek met hoogleraar rechtsfilosofie Andreas Kinneging over maatschappelijke hysterie & de dood, over de ‘idealen’ vrijheid & gelijkheid, Plato en Socrates, over de premier & de VVD en over feminisme & seks. Een extra lange aflevering, op basis van zijn meest recente boek dat hier in Ars Aequi besproken wordt 'De Onzichtbare Maat: archeologie van goed en kwaad'.

Literatuur | Boekbespreking
september 2020
AA20200838

Maandbladartikel

Recht en bureaucratie: Kafka en de toeslagenaffaire

L. van den Berge

Post thumbnail Naar Franz Kafka wordt vaak verwezen als symbool van kille bureaucratie en overdreven regelzucht. Volgens Lukas van den Berge waarschuwt Kafka ons juist voor wat er kan gebeuren als beambten zich niet aan algemene regels houden. Maar belangrijker nog: zijn werk herinnert ons aan de verantwoordelijkheid die wij dragen voor ons eigen handelen en beslissen. Voor juristen valt het belang daarvan haast niet te overschatten.

Verdieping | Verdiepend artikel
september 2022
AA20220658

Maandbladartikel

Recht en ontwikkeling: ’the problem of knowledge’ nader bekeken

J.M. Otto

Sinds 1990 hebben de internationale programma's ter bevordering van de rechtsstaat in ontwikkelingslanden (rule of law promotion) een hoge vlucht genomen. Maar volgens ingewijden bestaat er een problem of knowledge. Immers, wat is eigenlijk de kennisbasis van al deze activiteiten? Wordt voldoende gebruik gemaakt van de lessen geleerd bij eerdere projecten? Is de rechtswetenschap, in het bijzonder de Nederlandse, toegerust om bijvoorbeeld te bepalen of het zinvol is informeel grondbezit te legaliseren ter bestrijding van armoede? Na een kritische rondgang langs beleidstrends en disciplines wordt een balans opgemaakt. In de huidige law, governance and development (LGD) studies worden pogingen gedaan de studie van recht in ontwikkelingslanden terug te brengen naar de context. Lessen van de koloniale rechtswetenschap, de rechtsantropologie, de develop- ment administration n de rojectenpraktijk zijn daarbij an nut.

Bijzonder nummer | Multidisciplinaire bestudering van de rechtswetenschap
november 2007
AA20070883

Maandbladartikel

Recht, rechter, rechtsvorming: een agonistisch perspectief

J.E. Esser

Post thumbnail Het Nederlandse debat over de rol van de rechter wordt sterk gekenmerkt door de constitutionele traditie van de democratische rechtsstaat en kent daarmee een aantal vrijwel vaststaande uitgangspunten. Binnen de agonistische democratietheorie staan gedeelde uitgangspunten echter altijd ter discussie. Dat leidt tot een ander perspectief op de scheiding tussen politiek en recht, de trias politica als machtenscheiding en de rol van de rechtswetenschapper.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200933

Maandbladartikel

Recht, taal en de ordening van de werkelijkheid: grensbepalingen, grensverkenningen en grensoverschrijdingen

A.M.P. Gaakeer

Taal is het levend instrument waarmee wij recht spreken en bespreekbaar maken en, uiteindelijk, bepalen wat rechtens heeft te gelden. Het recht beoogt immers ordening, van de samenleving en in het individuele geval. De taal van het recht als vervanger van het geweld van eigenrichting heeft echter ook zijn ‘grenzen’. Deze bijdrage verkent er enige.

Bijzonder nummer | Recht & taal
juli 2015
AA20150602

Maandbladartikel

Recht, tragedie en het tekort van de zuivere rede

L. van den Berge

Post thumbnail

Elk individu dat met het recht te maken krijgt is uniek. Maar om orde te scheppen in een onoverzichtelijke werkelijkheid kan het recht niet anders dan een systeem uit de grond stampen dat berust op kunstmatige indelingen en algemene regels die ongelijke monniken tot op zekere hoogte gelijke kappen opzetten. Oftewel: het recht is als een tragische held die het nooit goed kan doen, aldus Lukas van den Berge in deze bijdrage in de reeks ‘Rechtvaardigheid’.

Blauwe pagina's | Rechtvaardigheid
februari 2018
AA20180100

Maandbladartikel

Rechtmatigheid en behoorlijkheid

P. Rijpkema

In deze amuse wordt door de auteur in gegaan op de verhouding tussen de toetsingsnorm (behoorlijkheid) die de 25-jarige Nationale ombudsman hanteert bij haar oordeel en de rechtmatigheidstoetsing.

Opinie | Amuse
december 2007
AA20070931

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en de morele eenheid van het recht

Dworkins constructivisme

K. Raes

Artikel behorend bij het bijzonder nummer over rechtsbeginselen waarin de verschillen tussen regels en beginselen centraal staan. In het artikel wordt ingegaan op de collisie van regels of beginselen, de visie van Dworkin op integer recht, juridisch constructivisme en rechtsbeginselen als optimaliseringsgeboden.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910773

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en natuurrecht

D.H.M. Meuwissen

Het is de bedoeling in deze bijdrage iets op te merken over rechtsbeginselen vanuit natuurrechtelijk gezichtspunt. De structuur van het betoog — bestaande uit een vijftal paragrafen — is de volgende. Eerst wordt iets gezegd over de betekenis van 'natuurrechtelijk'. Vervolgens komt in een voorlopige analyse de betekenis van het begrip rechtsbeginsel ter sprake. Tenslotte komen structuur en inhoud van rechtsbeginselen aan de orde, waarbij tevens wordt ingegaan op de vragen welke door de redactie aan de auteurs zijn gesteld. Het artikel wordt afgesloten met een korte literatuuraantekening.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910730

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en rechtspositivisme

P.W Brouwer

Artikel over hoe rechtsbeginselen spelen bij rechtspositivisme. In het artikel wordt daarbij met name ingegaan op de overeenkomsten en verschillen die bestaan tussen rechtsregels en rechtsbeginselen.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910757

Maandbladartikel