trias politica

Resultaat 25–36 van de 62 resultaten wordt getoond

Hoe de trias politica technologische ontwikkeling in haar macht krijgt: het belang van de samenwerking tussen recht, politiek en technologie

L.M. Poort, C.A. Zweistra

De machtsverdeling binnen de trias politica is een belangrijk uitgangspunt in de inrichting van het Nederlandse staatsbestel. Inmiddels zijn er zorgen over de wijze waarop ingrijpende technologische ontwikkelingen de traditionele machtsbalans onder druk zetten. Een concrete aanleiding is de mate waarin de uitvoerende macht vooroploopt bij het gebruik van nieuwe technologieën zoals digitale (geavanceerde) algoritmes. In dit artikel laten we zien dat een succesvolle handhaving van de trias politica een nauwe samenwerking vergt tussen de domeinen van technologie, politiek, ethiek en recht. De inzet van deze samenwerking is niet alleen om te voorkomen dat technologie zich ontwikkelt tot een vierde macht buiten de trias, nog belangrijker is dat een poging wordt gedaan om technologie te laten bijdragen aan een goede werking van de trias en de inrichting van een rechtvaardige samenleving.

Verdieping | Verdiepend artikel
juni 2022
AA20220457

Maandbladartikel

Hoe democratisch kan het recht eigenlijk zijn?

N. de Boer, J. Klijnsma

In dit redactionele artikel wordt ingegaan op de theorie van de machtenscheiding. De redacteuren komen tot de conclusie, naar verwijzing naar de rechtsfilosofen Dworkin en Hart dat rechtsvorming niet meer enkel aan de democratisch gelegitimeerde volksvertegenwoordiging toekomt, maar ook aan de rechter die in verschillende zaken beslist waarin de wet onduidelijk is.

Opinie | Redactioneel
juni 2008
AA20080407

Maandbladartikel

In de schaduwen van rechterbeelden

W. Witteveen

Wie een standpunt inneemt over de politieke rol van de rechter, maakt bewust of onbewust gebruik van gevestigde opvattingen over hoe een rechter zich in een democratische rechtsstaat behoort te gedragen. Twee verschillende rechterbeelden, afkomstig uit verwante maar toch verschillende rechtsculturen, domineren de discussie: de rechter als onzichtbare macht en de rechter als minst gevaarlijke macht. Maar hoe reageert men dan op verstoringen in het beeld die optreden als de rechter zich zichtbaar 'politiek' gedraagt? Rechters die anticiperen op te verwachten kritiek, ontwerpen hun eigen ideale voorstellingen van de rechterlijke functie.

Bijzonder nummer | Rechter en politiek
november 1992
AA19920670

Maandbladartikel

In Kleyn komt de Raad van State met een rood-wit-blauw oog weg Cherchez la France!

L.J.A. Damen

Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM/ECHR) 6 mei 2003, ECLI:CE:ECHR:2003:0506JUD003934398, nr. 39343/98, 39651/98, 43147/98, 46664/99, AB 2003, 211 m.nt. Verhey, De Waard, JB 2003, 119 m.nt. Heringa, Gst. 2003, 7186.91 m.art. Bok, NJB 2003, p. 1293 (Kleyn=Nederland). Ook bekend als Kleyn-arrest. In deze noot bij dit bekende Kleyn-arrest wordt ingegaan op de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de de Raad van State als adviseur bij wetgeving en rechter in het kader van art. 6 EVRM. I.c. was er geen sprake van schending van het fair-trail-artikel maar dit hoeft niet in alle gevallen zo te zijn.

Annotaties en wetgeving | Annotatie
september 2003
AA20030652

Maandbladartikel

Indringender exceptieve toetsing: herijking rechterlijke positie in ons staatsbestel?

R. Ortlep, M. van Zanten

Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) 29 april 2020, ECLI:NL:RVS:2020:1155 De hier in het kader van het themanummer over de rechter in de trias politica geannoteerde uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State geeft uitvoering aan de recente rechtspraak over de indringender exceptieve toetsing van algemeen verbindende voorschriften aan algemene rechtsbeginselen. Met exceptieve toetsing kan een algemeen verbindend voorschrift door de bestuursrechter worden beoordeeld op strijd met een hoger wettelijk voorschrift of een algemeen rechtsbeginsel ondanks de uitsluiting van rechtstreeks beroep tegen een algemeen verbindend voorschrift in artikel 8:3, eerste lid aanhef en onder a, Awb. Tot voor kort was deze exceptieve toetsing door de bestuursrechter terughoudender. Dit heeft met name te maken met de positie van de rechter in ons staatsbestel, in het bijzonder zijn verhouding ten opzichte van de andere staatsmachten, de wetgever en het bestuur.

Annotaties en wetgeving | Annotatie
oktober 2020
AA20200961

Maandbladartikel

Inleiding Rode draad ‘Raad en Daad’

W.M.T. Keukens, M.C.A. van den Nieuwenhuijzen, C.A. Oudshoorn, C. Rijckenberg

Dit artikel geeft een beeld van de mogelijkheden van de Hoge Raad om aan rechtsvorming te doen, daar waar de overheid leemtes laat is het aan de rechter, met name de Hoge Raad, om deze te vullen.

Overig | Rode draad | Raad en daad
april 2005
AA20050222

Maandbladartikel

Kan de rechter het tot stand brengen van wetgeving verbieden of gebieden?

Rechtsvraag (311) staatsrecht

D.E. Bunschoten

In deze rechtsvraag komt de totstandkoming van wetgeving aan de orde en de mogelijk rol van de rechter daarin.

Perspectief | Rechtsvraag
november 2003
AA20030901

Maandbladartikel

september 2006

Katern 100: Criminologie

M.A. Zwanenburg

KwartaalSignaalartikel

maart 2007

Katern 102: Rechtsfilosofie en rechtstheorie

A. Soeteman

KwartaalSignaalartikel

juni 2004

Katern 91: Rechtsgeschiedenis

C.J.H. Jansen

KwartaalSignaalartikel

Kwantum-belangenafweging

I.C. van der Vlies

Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (ABRvS) 9 mei 1996, ECLI:NL:RVS:1996:ZF2153, nr. H01950337, JB 1996, 158, m.nt. F.A.M.S In deze uitspraak buigt de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State zich over de verhouding tussen rechter en bestuur. Naar haar oordeel behoort de rechter, in het licht van de toelichting op artikel 3:4, tweede lid, Awb, zich te beperken tot een marginale toetsing van de belangenafweging die door het bestuur is verricht. Zij komt, anders dan de lagere rechter, tot het oordeel dat het besluit, een vrijstellingsbesluit, de toets aan het recht kan doorstaan.

Annotaties en wetgeving | Annotatie
januari 1997
AA19970043

Maandbladartikel

Nieuwe ‘Orde in de regelgeving’

J.Th.J. van den Berg

Tegenover een parlement dat gebrekkige aandacht toont voor de constitutionaliteit van de wetgeving, staat een rechterlijke macht die zich lang niet altijd meer door de wet alleen laat leiden. Vooral in de politiek is de irritatie over het handelen van de rechter toegenomen, waarop rechters opmerkelijk defensief reageren. Tijd om te waken voor overdrijving, maar ook voor nieuwe concentratie op waarde en inhoud van de wet.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200864

Maandbladartikel

Resultaat 25–36 van de 62 resultaten wordt getoond