Resultaat 13–24 van de 62 resultaten wordt getoond

De rechtsstaat in het antropoceen

Over de dubbele erfenis van Montesquieu

W.J. Veraart

Post thumbnail In deze bijdrage wordt de stelling verdedigd dat het na de Urgenda-uitspraak van de Hoge Raad niet meer goed mogelijk is de rechtsstaat te beschermen zonder acht te slaan op de klimatologische omstandigheden die ons momenteel beroeren. Betoogd wordt dat de Urgenda-uitspraak ons in dat opzicht heeft teruggevoerd naar Montesquieu en juist niet van zijn denken verwijderd, zoals sommige critici beweren.

Opinie | Opiniërend artikel
oktober 2020
AA20200928

De rol van de rechter-plaatsvervanger in de Nederlandse rechtspraak

M.A. Leijten

Opiniërend artikel over de rol van de rechter-plaatsvervanger binnen de rechterlijke macht. Waar de rechter-plaatsvervanger tot de jaren '70 weinig ingezet werd is sindsdien de inzet van de rechter-plaatsvervanger erg toegenomen om op die manier het tekort aan rechters aan te vullen. In dit artikel wordt vooral ingegaan op de onpartijdigheid en onafhankelijkheid van de rechter-plaatsvervanger.

Opinie | Opiniërend artikel
februari 1993
AA19930092

De trias als totaalvoetbal: Montesquieu en de spreiding der machten

L. van den Berge

Over het werk van Charles de Montesquieu (1689-1755) bestaan veel misverstanden. Zo wordt zijn naam vaak in verband gebracht met strenge machtenscheiding en slaafse rechterlijke wetstoepassing. Maar in werkelijkheid schreef Montesquieu juist over een stelsel van macht en tegenmacht waarin de wetgever, het bestuur en de rechter weliswaar elk hun eigen plaats hebben, maar elkaar vooral ook aanvullen en corrigeren waar nodig. Precies aan die opvatting van de trias politica bestaat in de huidige tijd van rechtsstatelijk verval en opkomend populisme een sterke behoefte.

Rode draad | Dissenting opinions
februari 2024
AA20240175

De trias politica in de gelaagde EU-rechtsorde

H.C.F.J.A. de Waele

Post thumbnail Nederland maakt deel uit van de gelaagde rechtsorde die Europese Unie heet. In hoeverre krijgt de trias politica daarbinnen nog een zuivere plaats, welke implicaties heeft een dergelijke gelaagdheid voor de machtenscheiding in Nederland, en welke rol speelt het Hof van Justitie precies? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen, waarbij het aan de hand van actuele voorbeelden inzicht verschaft in hoe de nationale en supranationale actoren zich tot elkaar verhouden. Het intensief met elkaar verknoopt zijn maakt dat ongerijmdheden op het ene niveau soms tot knelpunten en verzet leiden op het andere. Zoals recente ontwikkelingen suggereren, kan wrijving tussen de verschillende publieke sferen zorgen voor prachtige glans, maar riskeert die tevens te leiden tot krassen op beider blazoen.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200891

De veranderende rol van de Nederlandse rechter

W. Sorgdrager

Post thumbnail Het machtsevenwicht van de trias politica is geen statisch gegeven. De machten verschuiven ten opzichte van elkaar. Lange tijd is de rechter gezien als de zwakste van deze staatsmachten, maar door de toegenomen mondigheid van de burger worden meer vragen aan de rechter voorgelegd. De rechter moet daarop responderen. In die respons speelt ook de toetsing aan het internationale recht een grote rol. Deze veranderende positie van de rechter kan nu niet meer als de ‘zwakste’ van de drie staatsmachten beschouwd worden. Dat schuurt wel eens.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200874

Digitalisering en de (dis)balans binnen de trias politica

Digitalisering en de ontwrichting van de trias politica

Reactie op Reijer Passchier, ‘Digitalisering en de (dis)balans in de trias politica’

D. de Koning

Post thumbnail In zijn bijdrage in Ars Aequi van oktober 2020 beschrijft Reijer Passchier de (dis)balans in de trias politica als gevolg van digitalisering. Passchier verdient terecht waardering voor het erkennen van het belang van digitalisering en de effecten daarvan op de machtsverhoudingen in onze democratische rechtsstaat. Juist vanwege het belang van het onderwerp, is een kritische reflectie op zijn betoog noodzakelijk. Een kritische reflectie niet zozeer vanuit juridisch perspectief, maar met name vanuit het perspectief van een ‘digitaliseringexpert’.

Opinie | Reactie/nawoord
juni 2021
AA20210566

Geen bevel tot intrekking

C.A.J.M. Kortmann

Hoge Raad 1 oktober 2004, nr. CO3/118HR, ECLI:NL:HR:2004:AO8913, LJN AO8913 (faunabescherming/Friesland) In onderhavige casus speelt de vraag of de gewone rechter aan Provinciale staten kan opleggen dat zij een verordening intrekken. De Hoge Raad is van mening van niet.

Annotaties en wetgeving | Annotatie
februari 2005
AA20050080

Grensrechters in eigen zaak

G. Boogaard, R.J.B. Schutgens

Geerten Boogaard & Roel Schutgens kruisen in deze Tweeluik de degens met Rob van Gestel & Marc Loth over de stelling ‘Waar het gaat om maatschappelijke kwesties die zowel met het politieke domein als met het domein van de rechtspraak verband houden, zou de hedendaagse trias politica ten aanzien van de rechter moeten voorschrijven dat deze een actieve rol op zich neemt.’

Opinie | Tweeluik
oktober 2020
AA20200888

Harmonisatiewet Hoger Onderwijs: een dikke onvoldoende

A. Derks, M.T.J.P. van Oers

In dit artikel wordt ingegaan op de wetsvoorstel Harmonisatiewet hoger onderwijs. Deze wet ondervond eind jaren ´80. In het artikel wordt de voorgestelde regeling besproken en wordt deze in het licht bezien van het internationaal recht en algemene rechtsbeginselen. Verder komen de mogelijkheden aan de orde op welke wijze de rechter zou kunnen ingrijpen tegen een wet en de Harmonisatiewet in het bijzonder. Tenslotte worden er enkele wijzigingsvoorstellen gedaan.

Verdieping | Studentartikel
mei 1988
AA19880292

Het bestuur in het web van de rechter: spinfobie of realiteit?

J.G. Brouwer, A.E. Schilder

In dit opiniërende artikel wordt door de auteur ingegaan op de regels, vooral door de bestuursrechter gecreëerd, die de bestuursvrijheid inperken.

Opinie | Opiniërend artikel
maart 1998
AA19980156

Het recht op toegang tot de rechter

A.F.M. Brenninkmeijer

Het recht op toegang tot de rechter vormt een hoeksteen van de democratische rechtsstaat. Hoe heeft het recht op toegang tot de rechter zich in de Nederlandse rechtsorde ontwikkeld? Wat is de plaats van de rechter in onze constitu­tionele rechtsorde? En wat is de ideale vormgeving van effectieve rechtsbescherming tegen de overheid? Staat de toegang tot de rechter daarbij centraal?

Literatuur | Voortschrijdend inzicht
december 2019
AA20191034

Resultaat 13–24 van de 62 resultaten wordt getoond