democratie

Gezocht: kleine helden in plaats van Sterke Mannen

H.G. van der Wilt

Post thumbnail Moeten wij de ultieme consequenties van het democratisch principe nemen en de tirannie aanvaarden als de meerderheid daarvoor kiest, ook al draait men daarmee de democratie zelf de nek om? Hoe kunnen wij weerstand bieden aan de utopische verleiding van de Perfecte Samenleving, geleid door de Sterke Man? Harmen van der Wilt overpeinst deze vragen in de amuse van deze maand.

Opinie | Amuse
maart 2014
AA20140170

Maandbladartikel

Globaliserende rechtspraak: democratisch omstreden?

M. Adams

Dit artikel van Maurice Adams voor het Bijzonder Nummer ‘Zoeken naar hiërarchie’ handelt over de verhouding tussen twee rechtsordes die afzonderlijk van elkaar functioneren. Hij bespreekt de vraag in hoeverre het gebruik van buitenlands recht in de rechtspleging democratisch kan worden gelegitimeerd. In de Verenigde Staten en Canada maken rechters al langere tijd gebruik van buitenlandse rechtsbronnen en ook in de Nederlandse rechtspraak wordt de invloed van buitenlands recht zichtbaarder. Adams werkt uit onder welke voorwaarden buitenlands recht kan worden toegepast zonder dat de hiërarchie tussen bestaande rechtsbronnen en -stelsels wordt aangetast.

Bijzonder nummer | Zoeken naar hiërarchie | Overig
juli 2012
AA20120531

Maandbladartikel

Herziening van de Kieswet

C. Borman

Weinigen van de ongeveer zeven miljoen kiesgerechtigden die op 21 maart 1990 zijn gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, zullen beseft hebben dat dit de eerste verkiezingen waren onder een geheel herziene Kieswet. Na een lange voorbereidingsperiode (ruim 10 jaar) en een voor een zo omvangrijk wetsvoorstel betrekkelijk korte parlementaire behandeling (2 jaar) trad met ingang van 1 november 1989 de nieuwe Kieswet in werking. Inmiddels heeft de nieuwe wet de vuurproef van haar eerste toepassing bij verkiezingen doorstaan. Hoewel het dus niet een geheel 'vers' wetgevingsproduct betreft, is het toch op zijn plaats om in deze rubriek nog aandacht aan de totstandkoming van deze wet te schenken.

Annotaties en wetgeving | Wetgeving
juli 1990
AA19900452

Maandbladartikel

Het democratisch tekort van de Europese triloog

L.A.J. Senden

Trilogen, het informele driepartijenoverleg tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers, zijn een effectief instrument in het Europese wetgevingsproces. Ze tasten echter ook het democratische en rechtsstatelijke gehalte van de Europese Unie aan, zo betoogt Linda Senden in deze bijdrage in de serie Recht en Politiek.

Blauwe pagina's | Recht en politiek
november 2020
AA20200990

Maandbladartikel

Het populisme en de democratie

M. van Rossem

Het onderstaand artikel gaat over de vraag of een te verre democratisering geen aantasting van de democratisering zelf is. Zo wordt er gekeken naar het resultaat van het charisma van mensen om gekozen te worden in het bestuur van een land.

Bijzonder nummer | De rechtsstaat Nederland
juli 2004
AA20040537

Maandbladartikel

Het proces tegen Socrates

E.H. Hondius

In deze column schrijft Ewoud Hondius over één van de beroemdste processen aller tijden: het proces tegen Socrates.

Opinie | Column
november 2012
AA20120811

Maandbladartikel

Het recht van vereniging en de ‘anti-democratische’ organisatie

B. Oosting

Na alle commotie rond de opvoering van Fassbinders vermeende antisemitische toneelstuk 'Het vuil, de stad en de dood' zijn de extremistische 'anti-democratische' groeperingen weer in het middelpunt van de belangstelling komen te staan.Hierdoor kwam de vraag naar de mogelijkheden tot juridische bestrijding van dergelijke organisaties prominent in beeld. Het meest geëigende instrument dat het Nederlandse recht kent is de beperking van het in de Grondwet neergelegde recht van vereniging door de artikelen 15 en 16 boek 2 BW. Door middel van deze artikelen kunnen organisaties verboden worden verklaard en/of worden ontbonden. In dit artikel volgt een beschouwing over de vraag of een democratie zich mag verweren tegen 'anti-democratische' organisaties en, zo ja, hoe ver men hierin mag gaan.Hierbij zal tevens het wetsontwerp verboden rechtspersonen, waarvan de parlementaire behandeling (1988) inmiddels is gevorderd tot en met het voorlopig verslag Eerste Kamer, aan de orde komen.

Verdieping | Studentartikel
juni 1988
AA19880359

Maandbladartikel

Hoe democratisch kan het recht eigenlijk zijn?

N. de Boer, J. Klijnsma

In dit redactionele artikel wordt ingegaan op de theorie van de machtenscheiding. De redacteuren komen tot de conclusie, naar verwijzing naar de rechtsfilosofen Dworkin en Hart dat rechtsvorming niet meer enkel aan de democratisch gelegitimeerde volksvertegenwoordiging toekomt, maar ook aan de rechter die in verschillende zaken beslist waarin de wet onduidelijk is.

Opinie | Redactioneel
juni 2008
AA20080407

Maandbladartikel

Hoofddoekjes als bedreiging voor de democratie

H. Gommer

Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens kwam op basis van een toetsing van de seculiere democratie aan de mensenrechten tot een politieke uitspraak waar het ging om een verbod op hoofddoekjes. Niet de wet werd getoetst, maar de wenselijkheid van een repressief systeem in het geval van een jonge democratie. De vraag naar de relatie tussen sharia en mensenrechten blijkt ons westerse systeem een spiegel voor te houden. Een dialoog zal dus nog veel nieuwe inzichten kunnen opleveren. Omdat we in Nederland een open democratie hebben, is het maar zeer de vraag of een verbod hier nodig is om de rechtsstaat te beschermen. Vermoedelijk geldt juist het tegendeel. Vegl: Leyla sahin v. Turkey EHRM 10 november 2004 Vegl: Refah Partisi and others v. Turkey EHRM 13 februari 2003

Verdieping | Verdiepend artikel
juni 2007
AA20070496

Maandbladartikel

Internet en democratie

Droom, werkelijkheid en een enkele nachtmerrie

K.L.K. Brants

In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van het internet op de werking van democratie, burgerinitiatieven, journalistiek, grondrechten en de participatie van burgers in het publieke domein.

Bijzonder nummer | Internet & recht | Verdieping | Studentartikel
juli 2008
AA20080524

Maandbladartikel

september 1989

Katern 32: Bestuursrecht

R.L. Vucsán

KwartaalSignaalartikel

maart 1992

Katern 42: Europees recht

- UL Europa Instituut

KwartaalSignaalartikel