Shop

Digitalisering en de (dis)balans binnen de trias politica

Political questions in de Amerikaanse en Nederlandse rechtspraak

Handhaving van recht of politieke beslissingen nemen?

P.P.T. Bovend'Eert

Post thumbnail In de Amerikaanse ‘political question’-doctrine staat de vraag centraal of de rechter in staat is een geschil te beslissen op basis van concrete en bruikbare rechtsnormen die uit de (grond)wet en het recht af te leiden zijn. Daarnaast kan van belang zijn dat de onderliggende kwestie eigenlijk thuishoort bij de politieke staatsmachten. Het is wenselijk dat de Nederlandse rechter een vergelijkbare benadering kiest bij geschillen met een sterk politiek karakter, zoals de Urgenda-zaak.

Opinie
oktober 2020
AA20200911

De evolutie van mensenrechten en haar wisselwerking met de trias

A.E.M. Leijten

Post thumbnail Mensenrechten zijn overal. Dit leidt soms tot ongemak over de rol van de rechter in combinatie met de centrale plaats van het EVRM. Deze bijdrage zorgt voor een beter begrip van de ontwikkeling van mensenrechten in het licht van de veranderde taakopvatting van de overheid. Voor een groter aandeel in deze ontwikkeling zijn zowel de Nederlandse rechter als de wetgever en het bestuur aan zet.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200901

De legitimiteit van rechterlijke rechtsvorming

R.A.J. van Gestel, M.A. Loth

Rob van Gestel & Marc Loth kruisen in deze Tweeluik de degens met Geerten Boogaard & Roel Schutgens over de stelling ‘Waar het gaat om maatschappelijke kwesties die zowel met het politieke domein als met het domein van de rechtspraak verband houden, zou de hedendaagse trias politica ten aanzien van de rechter moeten voorschrijven dat deze een actieve rol op zich neemt.’

Opinie | Tweeluik
oktober 2020
AA20200885

Nieuwe ‘Orde in de regelgeving’

J.Th.J. van den Berg

Post thumbnail Tegenover een parlement dat gebrekkige aandacht toont voor de constitutionaliteit van de wetgeving, staat een rechterlijke macht die zich lang niet altijd meer door de wet alleen laat leiden. Vooral in de politiek is de irritatie over het handelen van de rechter toegenomen, waarop rechters opmerkelijk defensief reageren. Tijd om te waken voor overdrijving, maar ook voor nieuwe concentratie op waarde en inhoud van de wet.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200864

De veranderende rol van de Nederlandse rechter

W. Sorgdrager

Post thumbnail Het machtsevenwicht van de trias politica is geen statisch gegeven. De machten verschuiven ten opzichte van elkaar. Lange tijd is de rechter gezien als de zwakste van deze staatsmachten, maar door de toegenomen mondigheid van de burger worden meer vragen aan de rechter voorgelegd. De rechter moet daarop responderen. In die respons speelt ook de toetsing aan het internationale recht een grote rol. Deze veranderende positie van de rechter kan nu niet meer als de ‘zwakste’ van de drie staatsmachten beschouwd worden. Dat schuurt wel eens.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200874

Urgenda: tijd voor een constitutioneel hof?

G. Boogaard

Post thumbnail De opwinding over het Urgenda-arrest is vooral van staatsrechtrechtelijke aard. In het civiele recht lijkt eerder sprake van een zekere onverstoorbaarheid. Rechterlijke onverstoorbaarheid is op zich goed voor de trias politica, maar bij te veel civiele onverstoorbaarheid in grote constitutionele kwesties, wordt het misschien toch tijd voor een constitutioneel hof.

Blauwe pagina's | Recht en politiek
oktober 2020
AA20200862

Stoelendansen met de macht: de trias politica in coronatijd

R.H.T. Jansen, T.A. van Polanen, D.B. Sander, P.M. Sijtsma

De trias politica is geen statisch begrip. De verhouding tussen de staatsmachten verschuift al naar gelang de context en het tijdsgewricht. De coronacrisis laat dat goed zien. In de afgelopen periode nam de regering het heft stevig in handen. We moeten er echter voor waken dat door langdurige machtsopeenhoping bij de uitvoerende macht de gezonde rechtsstatelijke verhoudingen zoek dreigen te raken.

Opinie | Redactioneel
oktober 2020
AA20200861

Grensrechters in eigen zaak

G. Boogaard, R.J.B. Schutgens

Geerten Boogaard & Roel Schutgens kruisen in deze Tweeluik de degens met Rob van Gestel & Marc Loth over de stelling ‘Waar het gaat om maatschappelijke kwesties die zowel met het politieke domein als met het domein van de rechtspraak verband houden, zou de hedendaagse trias politica ten aanzien van de rechter moeten voorschrijven dat deze een actieve rol op zich neemt.’

Opinie | Tweeluik
oktober 2020
AA20200888

De trias politica in de gelaagde EU-rechtsorde

H.C.F.J.A. de Waele

Post thumbnail Nederland maakt deel uit van de gelaagde rechtsorde die Europese Unie heet. In hoeverre krijgt de trias politica daarbinnen nog een zuivere plaats, welke implicaties heeft een dergelijke gelaagdheid voor de machtenscheiding in Nederland, en welke rol speelt het Hof van Justitie precies? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen, waarbij het aan de hand van actuele voorbeelden inzicht verschaft in hoe de nationale en supranationale actoren zich tot elkaar verhouden. Het intensief met elkaar verknoopt zijn maakt dat ongerijmdheden op het ene niveau soms tot knelpunten en verzet leiden op het andere. Zoals recente ontwikkelingen suggereren, kan wrijving tussen de verschillende publieke sferen zorgen voor prachtige glans, maar riskeert die tevens te leiden tot krassen op beider blazoen.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200891

Ars Aequi oktober 2020

Themanummer 'De rechter in de trias politica'

De rechter als waakhond

R. de Bock

Ruth de Bock schrijft in deze column voor het themanummer van ArsAequi over de rechter in de trias politica over het “power-scrutinising mechanism” dat de rechter voor burgers kan zijn.

Opinie | Column
oktober 2020
AA20200900