Strafrecht en criminologie

Het zwijgrecht in het nadeel van de verdachte

Implicaties van de op Britse leest geschoeide ‘adverse inferences’-rechtspraak van het EHRM voor de Nederlandse strafrechtspleging

F.P. Ölçer

Post thumbnail

Momenteel wordt actief discussie gevoerd over een bepaalde vorm van beperking van het zwijgrecht van de verdachte in strafzaken, waarbij het gegeven dat de verdachte zwijgt tot nadeel leidt in het kader van de bewijsbeslissing. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft al vrij lang geleden toetsingsmaatstaven ontwikkeld voor een dergelijke omgang met het zwijgrecht, maar het van toepassing zijnde kader is ingewikkeld en op verschillende punten vatbaar voor verschillende interpretaties. Bovendien is opvallend dat de rechtspraak van het EHRM vooral georiënteerd is op het Britse systeem, hetgeen ook aanleiding geeft, in het licht van de mogelijkheid dat in Nederland sprake is van in ieder geval groeiende belangstelling voor de optie van nadeel verbinden aan het zwijgen, de Straatsburgse eisen gedetailleerd in beschouwing te nemen.

Advertorial

PAO cursus Actuele ontwikkelingen in het straf(proces)recht

Op 21 december kunt u bij de VU Law Academy nog op de valreep voor het kerstreces uw opleidingspunten halen. Van 13.30-17.30 geven mr. dr. Klaas Rozemond en mr. Abhijit Das u de gelegenheid om in één cursusdagdeel kennis te nemen van de actuele stand van zaken op het terrein van het materiële strafrecht en het strafprocesrecht. De belangrijkste arresten van het afgelopen jaar worden op een rij gezet, samengevat en van deskundig commentaar voorzien. Ook wordt, voor zover relevant en actueel, ingegaan op de belangrijkste wijzigingen op het terrein van de strafrechtelijke wetgeving. Meer informatie en het inschrijfformulier vindt u via deze link van de PAO cursus Actuele ontwikkelingen in het straf(proces)recht Strafrechtelijke activiteiten in 2022 Leergang Strafrechtelijk bewijsrecht aan de VU: aanvallen door effectief te verdedigen Als uw cliënt strafrechtelijk vervolgd wordt, wilt u hem optimaal ondersteunen. Deze ondersteuning begint bij een effectief verweer in de rechtszaal. Hiervoor is het van groot belang dat u de relevante regels uit de wet en de jurisprudentie kent. Met de leergang Strafrechtelijk bewijsrecht vanuit verdedigingsperspectief verzamelt en verscherpt u die kennis. Deze interactieve en praktijkgerichte leergang start op 12 april 2022 en wordt verzorgd docenten uit de wetenschap en gerenommeerde advocatenkantoren en rechtelijke macht. De leergang is afgelopen jaar beoordeeld met weer ruim een 8! Volgens de deelnemers zijn de ervaringen van een (plv) rechter, advocaat en deskundigen zeer interessant en goed bruikbaar voor in de praktijk. Het succesvol afronden van deze leergang biedt u toegang tot de leergang Specialisatie Strafrecht. Met het diploma van de leergang Specialisatie Strafrecht voldoet u aan één van de voorwaarden voor lidmaatschap van de NVSA (Nederlandse Vereniging van Strafrecht Advocaten). Meer informatie vindt u op de site van de leergang Strafrechtelijk bewijsrecht

Verdieping | Verdiepend artikel
december 2021
AA20211079

Maandbladartikel

Het Zwolsman-arrest vanuit rechtsvormend perspectief: de opkomst van de moreel-ethische dimensie van de (niet-)ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie in de vervolging wegens onbehoorlijk overheidsoptreden

Rode Draad

G.G.J. Knoops

Hoge Raad 19 december 1995, nr. 101.269, ECLI:NL:HR:1995:ZD0328 (Zwolsman) In het bekende Zwolsman-arrest doet de Hoge Raad uit de doeken voor welke onderzoekshandelingen van het OM een wettelijke grondslag vereist is, wanneer er inbreuk wordt gemaakt op het privacy-recht, sancties bij onbehoorlijk optreden en de rechterlijke controle. Knoops legt uit hoe er in dit arrest sprake is van rechtsvorming in het strafrecht.

Annotaties en wetgeving | Annotatie | Overig | Rode draad | Raad en daad
mei 2005
AA20050386

Maandbladartikel

Historische rechtszaken

F. Jaspers, R.M. Pasma, E.M. Witjens

Post thumbnail Dit boek bevat negen Historische rechtszaken. Deze – meest strafrechtelijke – historische rechtszaken worden in verband gebracht met het hedendaagse recht en afgezet tegen actuele rechtszaken.

9789069165240 - 17-06-2005

Boeken

Historische rechtszaken (Digitaal boek)

F. Jaspers, R.M. Pasma, E.M. Witjens

Post thumbnail Dit boek bevat negen Historische rechtszaken. Deze – meest strafrechtelijke – historische rechtszaken worden in verband gebracht met het hedendaagse recht en afgezet tegen actuele rechtszaken.

9789069165240 - 17-06-2005

Digitale uitgaven

HIV-arresten

Th.A. de Roos

Hoge Raad (strafkamer) 24 juni 2003, nr. 01513/02, ECLI:NL:HR:2003:AF8058, LJN-nummer AF8058 (HIV-arresten) Voorwaardelijk opzet bij poging tot doodslag door met HIV-virus besmette man van twee vrouwen met wie hij onbeschermd seksueel verkeer heeft gehad? De Hoge Raad oordeelt dat de bewezenverklaring onvoldoende is gemotiveerd omdat het hof heeft blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. Het hof heeft namelijk bij de beoordeling van de vraag of er sprake is van een aanmerkelijke kans op de dood, ten onrechte mede betrokken het gewicht van het in het geding zijnde rechtsbelang (het menselijk leven).

Annotaties en wetgeving | Annotatie
november 2003
AA20030859

Maandbladartikel

Hoe het zit

Over de gevangeniservaring in de literatuur

M.W.B. Asscher

Maarten Asscher promoveerde op 29 oktober 2015 aan de Universiteit Leiden tot doctor in de geesteswetenschappen. Zijn promotor was de historicus prof.dr. W. Otterspeer. Deze bijdrage geeft een inzicht in de belangrijkste bevindingen van het onderzoek en de wijze waarop die tot stand kwamen.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
april 2016
AA20160312

Maandbladartikel

Hoe redelijk is een anoniem vermoeden?

H.G. Leffers, W.S. de Zanger

Afgelopen zomer wees de Hoge Raad een arrest over het gebruik van een tip die via de tiplijn Meld Misdaad Anoniem bij de politie is binnengekomen. De Hoge Raad oordeelde dat nader onderzoek naar aanleiding van een MMA-melding niet steeds vereist is voor het aannemen van een voldoende verdenking. Dit heeft gevolgen voor de invulling van het beginsel van een redelijk vermoeden van schuld. Hanneke Leffers en Wouter de Zanger zijn van mening dat deze uitspraak onderdeel is van een kwalijke ontwikkeling en leidt tot uitholling van artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering.

Opinie | Redactioneel
december 2010
AA20100845

Maandbladartikel

Hoge transacties en de politieke verantwoordelijkheid voor het Openbaar Ministerie

S. Kerssies

Post thumbnail Over de wenselijkheid en noodzakelijkheid van rechterlijke toetsing van hoge transacties is de afgelopen jaren veel geschreven. Dit artikel beziet de vraag vanuit een ander perspectief. Hoe moet het wegvallen van de eis van ministeriële toetsing van hoge transacties ten behoeve van het invoeren van een eis van rechterlijke toetsing worden geduid in het licht van de politieke verantwoordelijkheid van de minister van Justitie voor het Openbaar Ministerie?

Verdieping | Verdiepend artikel
mei 2020
AA20200464

Maandbladartikel

Hoofdpersoon tegen wil en dank: hoe bewijs je dat iets een deepfake is?

T.A. van Polanen, M.D. Reijneveld

In beginsel staat een slachtoffer van deepfakes een groot aantal rechten ter beschikking. Toch kan het bewijsrecht op termijn in de weg staan aan effectieve rechtsbescherming tegen deepfakes. Het is tijd om na te denken over een passend antwoord.

Opinie | Redactioneel
maart 2021
AA20210219

Maandbladartikel

Huilen met de pet op

C.J.C.F. Fijnaut

Korte vergelijking tussen Nederlandse en Belgische strafrechtelijke functionarissen waarbij de schrijver vooral in gaat op het feit waarom er volgens hem niet goed wordt ingegaan door de journalisten terwijl de verschillen aanzienlijk zijn.

Opinie | Opiniërend artikel
januari 1997
AA19970016

Maandbladartikel

Hulp bij zelfdoding: een zaak voor justitie?

Gedachtes naar aanleiding van de zaak Ton Vink

G.R.M. van Dijk, A.C. Hendriks

Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (ABRvS), 22 januari 2007, ECLI:NL:RBAMS:2007:AZ6713, LJN AZ6713, nr. 13/052076-04 Zelfdoding is volgens het Nederlandse recht niet strafbaar. In geval van hulp bij zelfdoding kan daarentegen wel strafrechtelijk worden opgetreden. Dat de betreffende bepaling in het Wetboek van Strafrecht (art. 294 Sr.) bepaald geen dode letter is, blijkt uit de recente zaak Ton Vink. De uitspraak van de rechter spitst zich toe op de uitleg van het criterium behulpzaam zijn bij en concludeert tot vrijspraak. Principiële vraag blijft echter of een dergelijk verbod nog wel van deze tijd is, waarin de zelfbeschikking van de burger voorop staat. Rb. Amsterdam 22 januari 2006

Verdieping | Verdiepend artikel
april 2007
AA20070323

Maandbladartikel

Hulp voor de hulpverlener? Meer differentiatie gewenst

L. Noyon, O. Oost

Korpschef Akerboom van de Nationale Politie wakkerde onlangs de discussie weer aan over geweld tegen hulpverleners. Moet dit zwaarder worden bestraft dan ander geweld? In die discussie is van belang dat het begrip hulpverlener niet inflatoir wordt gebruikt. En als wij vinden dat geweld tegen hulpverleners, waaronder agenten, extra zwaar gestraft moet worden, zijn er dan geen andere groepen die eenzelfde bescherming verdienen?

Opinie
oktober 2017
AA20170771

Maandbladartikel