Staatsrecht / constitutioneel recht

Het afscheid van de dienstplicht als wettig kind van de democratie: over soldatenplicht en burgerstemrecht

S. Meuwese

Post thumbnail Van de dienstplicht (de zwaarste burgerplicht volgens Thorbecke) is na twee eeuwen nog nauwelijks iets over. Hebben dienstplichtigen die met lijf en leden het vaderland van henzelf en van al hun medeburgers verdedigen ook hun inbreng in de besluitvorming over datzelfde vaderland? Gaan dienstplicht en stemrecht hand in hand?

Verdieping | Verdiepend artikel
januari 2021
AA20210044

Het Amerikaanse federaal constitutioneel stelsel (Digitaal boek)

Van binnenuit en in Europees perspectief

W.C. Balfoort, A. Bood, J. Griffiths, I.E. Reimert

Post thumbnail Aan de hand van een drietal staatsrechtelijke controverses wordt het Amerikaanse federaal rechtssysteem op inzichtelijke wijze besproken.

9789069168760 - 03-05-2012

Het Benthem-arrest (1985)

A.J. Bok

Overig | Rode draad | Canon van het Recht
mei 2010
AA20100354

Het bestaansrecht van de Eerste Kamer

J.L.W. Broeksteeg

Post thumbnail De Eerste Kamer ligt onder vuur; zij zou te veel een doublure zijn van de Tweede Kamer. Uit rechtsvergelijkend onderzoek blijkt dat senaatskamers op velerlei wijze zijn vormgegeven en dat het, in eenheidsstaten, vaker voorkomt dat deze kamers sterk lijken op de kamer van volksvertegenwoordigers. De door politici en juristen geponeerde stelling dat de Eerste Kamer terughoudend van haar bevoegdheden gebruik moet maken, berust op het geschreven noch het ongeschreven staatsrecht. Een terugzendrecht verandert de precaire balans tussen de Kamers.

Opinie | Opiniërend artikel
december 2014
AA20140912

Het Binnenhof als buitenpost

Over spionage voor een buitenlandse mogendheid door een Kamerlid

R.H.T. Jansen

Post thumbnail Democratische rechtsstaten staan onder druk. Autocraten stomen op en willen de wereldorde in hun voordeel herschikken. Zij schuwen inmenging in buitenlandse politieke processen daarbij niet. Een scenario waarin een Kamerlid geheime of anderszins gevoelige informatie doorsluist naar een buitenlandse mogendheid is dan ook niet ondenkbaar. Na een korte bespreking van de onderzoeksmogelijkheden van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in een dergelijke situatie, zet deze bijdrage uiteen welke parlementsrechtelijke maatregelen en strafrechtelijke sancties mogelijk zijn, mocht een dergelijke situatie zich voordoen in Nederland.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2025
AA20250673

Het gelijkheidsbeginsel en de scheppingsorde

een staatsrechtelijke botsproef

G.J. Leenknegt

Een proefproces tegen de SGP om te bekijken dat hen kan worden verboden vrouwen uit te sluiten als lid, althans volwaardig lid, van de partij. Hebben grondrechten ook een horizontale werking?

Opinie | Amuse
september 2005
AA20050659

Het genderneutrale staatshoofd

S. Steneker

"Als de ‘archaïsche aanhef’ boven rechterlijke en notariële grossen dan toch modern moet én de overheid zoveel mogelijk genderneutraal gaat werken, waarom dan niet ook een genderneutrale aanduiding van ons staatshoofd?" Sander Steneker houdt in zijn eerste column voor Ars Aequi een pleidooi voor genderneutrale aanduidingen.

Opinie | Column
januari 2018
AA20180027

Het internationale recht en de nationale (t)rechter: de een ieder beschermende toepassing van artikel 94 Grondwet

B.A. Kuiper-Slendebroek

Post thumbnail

Het internationale recht dat de Nederlandse staat bindt, wordt door de nationale rechter toegepast. Dit is onder andere neergelegd in artikel 94 Grondwet. In deze bijdrage wordt de toepassing van dit artikel uiteengezet aan de hand van wetsgeschiedenis en jurisprudentie.

Verdieping | Verdiepend artikel
februari 2016
AA20160079

Het klimaatgevaar en het gouden Kelderluik

A.G. Castermans

Post thumbnail

Het vonnis in de Urgenda-zaak kan worden verklaard vanuit procedureel perspectief. Partijen – Urgenda en de Staat – waren het voor de Haagse rechtbank over veel eens en de Staat heeft van een aantal punten – feitelijk – geen probleem gemaakt. De rechtbank bleef binnen de constitutionele grenzen door hetgeen feitelijk en juridisch tussen partijen is komen vast te staan.

Opinie | Tweeluik
januari 2016
AA20160034

Het kort geding over het ESM-verdrag

R.J.B. Schutgens

Rechtbank Den Haag 1 juni 2012, nr. 419556 - KG ZA 12-523, ECLI:NL:RBSGR:2012:BW7242, LJN: BW7242, JB 2012/174 (m.nt. Broeksteeg) (Wilders c.s./De Staat)

Annotaties en wetgeving | Annotatie
september 2012
AA20120635

Het lek van Nootdorp, beschouwingen over het verschoningsrecht van journalisten

P.J.R. Habraken

Mag een journalist zich ter bescherming van zijn bronnen verschonen van het afleggen van getuigenis in rechte? In dit artikel wordt naar aanleiding van de geruchtmakende 'Nootdorp-affaire' het geldende recht met betrekking tot het journalistieke verschoningsrecht onderzocht. Hierbij komt aan de orde de vraag, of artikel 10 ECRM — eventueel in verband met artikel 19 BuPo-verdrag — de journalist in dat opzicht wellicht nieuwe mogelijkheden biedt.

Verdieping | Studentartikel
oktober 1989
AA19890825

Het misdrijf majesteitsschennis afgeschaft

De initiatiefwet tot opheffing van de bijzondere bepalingen aangaande majesteitsschennis en belediging van bevriende staatshoofden

S.S. Arendse, P.A.M. Verrest

In deze bijdrage zullen de auteurs de inhoud van de Wet van 15 mei 2019 tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafrecht BES teneinde enkele bijzondere bepalingen inzake belediging van staatshoofden en andere publieke personen en instellingen te doen vervallen uitlichten. Daarbij zal aandacht worden besteed aan de belangrijkste discussiepunten tijdens de parlementaire behandeling en de wijzigingen die als gevolg daarvan in het voorstel zijn aangebracht.

Annotaties en wetgeving | Wetgeving
september 2019
AA20190694