Rechtspleging

Versterk de digitale deskundigheid bij de overheid en de rechtspraak

Interview met Corien Prins

W.Y. Hu, R.H.T. Jansen

Post thumbnail De digitale en de fysieke wereld raken in toenemende mate verweven. Die ontwikkeling biedt kansen, maar gaat ook gepaard met risico’s. Juristen zullen zich moeten verdiepen in deze materie, want één ding is zeker: digitalisering is here to stay. Redacteuren van Ars Aequi gaan daarom in gesprek over technologie, juristerij en expertise met Corien Prins, hoogleraar Recht en Informatisering en voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Perspectief | Interview
maart 2023
AA20230221

Vorm en inhoud, rechtspraak en architectuur (Digitaal boek)

G.C. Makkink, N. van Wijnen

Post thumbnail Aan welk eisen moet een gerechtsgebouw voldoen? In dit boek bespreken auteurs met uiteenlopende achtergronden deze en andere vragen vanuit verschillende perspectieven mede aan de hand van illustraties.

9789069166117 - 18-09-2013

Vorming of uitholling van recht?

De normering van de strafrechtelijke bewijsbeslissing door de Hoge Raad

M.J. Dubelaar

Post thumbnail De Hoge Raad betracht van oudsher de nodige terughoudendheid bij het toetsen van de bewijsbeslissing, nu het antwoord op de bewijsvraag in de kern een feitelijke aangelegenheid betreft waarin de Hoge Raad als cassatierechter niet te veel wil treden. Wat betreft de invulling van het bewijsrecht (die paar regels die het juridisch kader vormen waarbinnen de bewijsbeslissing moet worden genomen), heeft de Hoge Raad zich altijd tamelijk formalistisch én coulant opgesteld, hetgeen erin heeft geresulteerd dat de wettelijke bewijsregeling is uitgehold en zich geen echte juridische bewijstheorie heeft ontwikkeld. In dit artikel wordt nader ingegaan op de rol van het recht bij de bewijsbeslissing en de opstelling van de Hoge Raad ter zake de normering van die beslissing. Betoogd wordt dat de Hoge Raad wel degelijk meer zou kunnen betekenen, maar dat vanzelfsprekend niet alle openliggende vragen op dit terrein in de cassatierechtspraak kunnen worden opgelost.

Rode draad | Rechtsvorming door de Hoge Raad
juni 2015
AA20150528

Wat is er mis met de rechterlijke organisatie?

P.P.T. Bovend'Eert

De bestuursstructuur van de rechterlijke organisatie staat al een aantal jaren ter discussie. Veel rechters klagen over de Raad voor de rechtspraak, de bestuurlijke organisatie van hun gerechten en de eenzijdige focus op bedrijfsvoering en productie. Rechters voelen zich onzelfstandige productiemedewerkers in plaats van onafhankelijke professionals. De kritiek is terecht. De wetgever heeft ten onrechte gekozen voor een top-down structuur in de gemoderniseerde rechterlijke organisatie. Het is zaak deze constructiefout te herstellen.

Perspectief | Perspectiefartikel
mei 2016
AA20160406

Wat kan kunstmatige intelligentie betekenen voor het werk van de rechter

M.J.M.A. van der Put

Mijn proefschrift beoogt een bijdrage te leveren aan de kennis van en discussie over kunstmatige intelligentie (KI) bij het spreken van recht. Het belang van de inzet van KI wordt mede onderstreept door de groeiende werkdruk en het tekort aan rechters. KI kan onder meer snel grote hoeveelheden informatie doorzoeken en verwerken, patronen herkennen en beschrijven. KI biedt alleen al hiermee verschillende mogelijkheden voor inzet in de rechtspraak. In dit artikel wordt een korte beschrijving van het onderzoek gegeven en een aantal conclusies over de inzet van kunstmatige intelligentie bij rechterlijke oordeelsvorming besproken.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
april 2023
AA20230304

Wat rechtvaardigheid en fast food met elkaar gemeen hebben

J.G.H. Altena-Davidsen, F.S. Bakker

Regels zorgen in de meeste zaken voor voorspelbaarheid, gelijkheid en gerechtigheid tegen een lage prijs. Maar ze produceren door hun algemene karakter onvermijdelijk ook onrechtvaardige uitkomsten in uitzonderingsgevallen. De rechter kiest er soms voor om de wet opzij te zetten, teneinde tot een resultaat te komen dat hij verdedigbaar acht in het individuele geval. Het is echter maar de vraag of de rechtvaardigheid daarmee wel echt gediend is.

Opinie | Redactioneel
juni 2013
AA20130425

Weeg gebruik van AI in de rechtszaal op een goudschaaltje

L.D. Grutters, K. Haex

In juli 2024 werd het expliciete gebruik van ChatGPT door een kantonrechter voornamelijk met argwaan ontvangen. De kantonrechter bediende zich van dit artificial-intelligence-systeem (AI-systeem) zonder transparant en controleerbaar te laten zien hoe het was gebruikt en ogenschijnlijk zonder te reflecteren op de potentiële risico’s. In dit redactioneel bespreken wij enkele kansen en problemen bij het gebruik van AI in de rechtspraak, met een aanbeveling ten aanzien van verantwoorde implementatie van AI in het rechtsstelsel.

Opinie | Redactioneel
februari 2025
AA20250091

Weet de rechter wat de maatschappij vindt?

Een empirischjuridische blik op het gebruik van maatschappelijke opvattingen bij rechterlijke oordeelsvorming

T. Bouwman, L. Dalhuisen

Post thumbnail Rechters betrekken soms maatschappelijke opvattingen bij hun oordeelsvorming. De vraag is in hoeverre zij deze opvattingen kennen. Weet men wat er speelt? Uit empirisch-juridisch onderzoek blijkt dat de opvattingen in de maatschappij niet altijd overeenkomen met wat rechters zien als de maatschappelijke opvatting. Vraag is daarom of hun oordeel wel hierop gebaseerd zou moeten worden.

Opinie | Opiniërend artikel
december 2023
AA20230956

Welk recht & welke ethiek?

Over Konrad Morgen. The conscience of a Nazi Judge

T.J.M. Mertens

Post thumbnail

Konrad Morgen was een bijzondere rechter: lid van de SS met als opdracht gevallen van corruptie binnen die organisatie te vervolgen. Kan iemand die de rechtvaardigheid is toegewijd zoals hij zelf verklaarde, nochtans als rechter functioneren binnen een dergelijke ‘criminele’ organisatie? Een recente biografie levert een fascinerend, maar gemengd beeld op.

Literatuur | Boekbespreking
november 2017
AA20170911

Werkdruk van rechters

K.G.F. van der Kraats

Post thumbnail De laatste tijd is er (wederom) aandacht gevraagd voor de hoge werkdruk in de Rechtspraak. Zo staat er in de cao voor de rechterlijke macht dat de werkdruk in de Rechtspraak structureel te hoog is. In die cao is opgenomen dat een verkenner wordt aangesteld die gaat onderzoeken wat op korte termijn aan de hoge werkdruk te doen valt. Kim van der Kraats neemt in dit artikel een voorschot op die verkenning.

Perspectief | Perspectiefartikel
oktober 2023
AA20230800

Wet van de grote getallen

M.V. Polak

No. 5, 4711, 43, 14 en speciaal voor juristen: 81. Martijn Polak schrijft in deze #column over de magie én de wet van de (grote) getallen

Opinie | Column
april 2019
AA20190288

What’s in a name? Over rechtspraak.nl en de anonimiseringsrichtlijnen

R.H.T. Jansen, M.D. Reijneveld

Vrijwel alle rechterlijke uitspraken worden geanonimiseerd voordat zij op rechtspraak.nl worden gepubliceerd. Op het vigerende anonimiseringsbeleid van de Rechtspraak valt echter het nodige af te dingen. Wij signaleren een aantal pijnpunten en geven enkele suggesties ter verbetering.

Opinie | Redactioneel
september 2020
AA20200741