Al weer meer dan twintig jaar geleden verscheen Richard Posners bekende polemische artikel ‘The Problematics of Moral and Legal Theory’.1 Posner betoogt hierin – geheel in de traditie van het Amerikaanse Rechtsrealisme – dat juridische beslissingen niet gebaseerd moeten zijn op ethische theorieën maar op pragmatische argumentatie, d.w.z. argumentatie waarin de gevolgen van een beslissing […]

Vrijdag 28 juni jl. organiseerde de Vereniging voor Media- en Communicatierecht een studiemiddag over beledigingen van politieagenten. Volgens de vereniging legt de vervolging van die beledigingen een zwaar beslag op de rechtspraak, terwijl het soms om futiele kwesties gaat. De Juridische Argumentatiekliniek is het eens met de vereniging: wie kennis neemt van de jurisprudentie over […]

‘Analogie kan alleen als het van de Hoge Raad mag.’ Dat leerde onze collega Rudolph Ladan ooit tijdens zijn studie in Leiden. De regel is een mooie aanduiding van een van de oorzaken van de irrationele angst voor de analogieredenering: het ontzag voor gezag. Net als andere oorzaken van deze analogiefobie is dit ontzag een […]

De Hoge Raad levert een bewijs uit het ongerijmde tegen de wet! Dat was onze eerste reactie bij de toelichting die de Hoge Raad in het pas verschenen jaarverslag geeft op een van zijn uitspraken.1 Soms, aldus die toelichting, wordt ‘aan de wet een uitleg gegeven die op gespannen voet staat met de wettekst of […]

De Raad van State maakt zich zorgen over de gebrekkige democratische legitimatie van wetgeving. Dit blijkt uit het jaarverslag van de Raad, dat precies tijdens onze laatste Legal Theory Meetup in de bus viel. Wat een toeval! In die meetup bespraken wij de reacties op onze columns over de afschaffing van de Wet op het […]

‘…Of ben je soms een wout?’ Deze vraag stond centraal in een recente uitspraak van het Gerechtshof Den Haag.1 De kwestie was of deze vraag – ‘wout’ is een scheldwoord voor politieagent – een belediging is. Zoals zo vaak in de beledigingsjurisprudentie gaf dit wat stof tot discussie. Wanneer is een uiting een belediging? Het […]

De Afdeling Rechtspraak van de Raad van State luisterde helaas niet naar het advies van De Juridische Argumentatiekliniek. Dit blijkt uit het recente oordeel over de wet Intrekking referendumwet (hierna de Intrekkingswet).1 Er zijn nu goede redenen om aan te nemen dat het oordeel van de Raad van State een schending van het recht dan wel […]

Een van de misverstanden over het ‘juridisch syllogisme’ is dat het ons voor bijzondere logische problemen stelt. Vaak wordt met verwijzing naar autoriteiten als Scholten, Holmes of Hart gesteld dat rechtsregels zichzelf niet kunnen toepassen en dat een rechtsoordeel nooit zomaar logisch volgt uit een rechtsregel en de feiten. Scholten noemt het rechtsoordeel ‘een sprong, […]

Tsjakka! De uitspraak over de gevoelsleeftijd van Emile Ratelband kwam precies toen wij bezig waren met het beantwoorden van een vraag over onze column van vorige maand.1 Daarin noemden wij de refutation by logical analogy als een type tegenargumentatie. De vraag was: wat houdt dit type tegenargumentatie in? Laten wij er wat preciezer naar kijken. […]

Rechters in de Verenigde Staten maken steeds vaker gebruik van het woordenboek bij het oplossen van interpretatieproblemen. Dit stelt Brian Slocum met zorg vast in zijn vorig jaar verschenen boek The Nature of Legal Interpretation.1 Het gebruik van het woordenboek is in de overstelpende hoeveelheid literatuur over juridische interpretatie even vaak object van serieuze studie […]