Vind een Maandblad-aflevering
Kies de maand en het jaar waarin het nummer dat je zoekt is verschenen en ga naar de aflevering.
* Van 2012 tot en met heden vind je naast de artikelen van de betreffende maand ook het volledige nummer integraal.
* Vóór 2012 vind je per nummer alleen de losse artikelen die in dat nummer zijn verschenen en kun je niet het volledige nummer integraal bekijken.
Maandblad oktober 2023
De artikelen 24 en 25 Rv geven een richtsnoer voor de taakverdeling tussen rechter en partijen. De rechter is enerzijds gebonden aan wat partijen aan hun stellingen ten grondslag hebben gelegd, maar moet anderzijds wel de rechtsgronden aanvullen. Dat levert voor de rechter een complex spanningsveld op. Misschien kunnen we ook zonder deze bepalingen. 
Veel van de vragen die juristen nu stellen, zijn ook al gesteld door juristen die eeuwen geleden leefden. De rechtsgeschiedenis dient als inspiratie voor ‘nieuwe’ rechtsvragen. Hans van Gennep laat in deze amuse zien wat het nut van rechtsgeschiedenis voor juristen is. 
Deze bijdrage geeft een overzicht van dark patterns (het ontwerpen van digitale interfaces om het besluitvormingsvermogen van gebruikers negatief te beïnvloeden) en van twee doorlopende strategieën voor het reguleren daarvan. De eerste strategie bestaat uit het aannemen van technologiespecifieke bepalingen, terwijl de tweede strategie de tegenovergestelde benadering volgt door de wettelijke erkenning van wat tot nu toe bestond als een soort ‘metaprincipe’: het autonomiebeginsel. In die zin roepen dark patterns niet slechts vraagstukken omtrent het reguleren van technologie op. Ze kunnen mogelijk ook leiden tot een herwaardering van fundamentele (juridische) vragen. 
Staatssteun beneden een bepaald bedrag hoeft niet te worden aangemeld bij de Europese Commissie. Het is voor (de)centrale overheden echter praktisch niet te achterhalen of ondernemingen al eerder staatssteun hebben ontvangen. In dit artikel presenteren wij aan de hand van empirisch onderzoek de implicaties hiervan en dragen wij mogelijke oplossingen aan. De crux is bij wie men de bal plaatst: vertrouwt men ondernemingen op hun woord, of moeten (de)centrale overheden controleren of de onderneming niet eerder staatssteun heeft ontvangen? 
Democratische rechtsstaten staan wereldwijd onder druk door de groei van antidemocratische partijen. In dit artikel wordt geïllustreerd, aan de hand van constitutionele wijzigingsvoorstellen in het Verenigd Koninkrijk, hoe we democratische rechtsstaten weerbaar kunnen maken tegen constitutioneel misbruik door het verstevigen van de constitutionele verdedigingslinie. De belangrijkste aanbeveling voor Nederland is dat er onderzoek gedaan moet worden naar het invoeren van verschillende constitutionele wijzigingsprocedures, om recht te doen aan de juiste balans tussen flexibiliteit en rigiditeit. 
De Europese Commissie heeft in haar richtlijnvoorstel Corporate Sustainability Due Diligence bepalingen opgenomen die bestuurders verantwoordelijk maken voor duurzaamheidskwesties. Door weerstand tegen deze bepalingen is het de vraag of ze in de uiteindelijke richtlijn worden opgenomen, terwijl aannemelijk is dat de bepalingen een positief effect kunnen hebben op de duurzame prestaties van ondernemingen. Deze bijdrage gaat over hoe deze bepalingen zich verhouden tot het Nederlandse recht. 
Met ingang van 1 januari 2023 is de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) uitgebreid met een bepaling die excessief lenen bij de eigen vennootschap tegen moet gaan. Deze wetgeving kunnen we gerust kwalificeren als excessief wetgevingsgeweld. Zo rammelt de motivering voor de invoering, grijpt de maatregel volop in in legitieme bestaande situaties, laat het wetgevingsproces te wensen over en is de vormgeving en uitwerking verre van optimaal. Wellicht is zelfs sprake van strijdigheid met artikel 1 EP/EVRM. 
Bestuursrechtelijke beschikkingen kunnen van bepalende invloed zijn voor strafrechtelijke aansprakelijkheid, bijvoorbeeld wanneer overtreding van die beschikking strafbaar is gesteld. De vraag rijst of de strafrechter de rechtmatigheid van de beschikking in de strafprocedure mag beoordelen, ook als de bestuursrechter zich al over die rechtmatigheid heeft uitgelaten. Heeft het besluit dan formele rechtskracht? Of is het dan aan de strafrechter om aanvullende rechtsbescherming te bieden? 
De laatste tijd is er (wederom) aandacht gevraagd voor de hoge werkdruk in de Rechtspraak. Zo staat er in de cao voor de rechterlijke macht dat de werkdruk in de Rechtspraak structureel te hoog is. In die cao is opgenomen dat een verkenner wordt aangesteld die gaat onderzoeken wat op korte termijn aan de hoge werkdruk te doen valt. Kim van der Kraats neemt in dit artikel een voorschot op die verkenning.