Tag: Metajuridica

Boekbespreking. Frans Leeuw is hoogleraar Recht, openbaar bestuur en sociaal-wetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit Maastricht. Dit boek gaat over empirisch-juridisch onderzoek, of afgekort EJO. Leeuw omschrijft dit onderzoek als een interdisciplinaire activiteit die wordt beoefend binnen alle rechtsgebieden. EJO ziet doorgaans op de assumpties die aan het recht ten grondslag liggen, de wijze waarop het […]
In Over de geest der wetten (1748) onderzoekt de Franse aristocraat Charles de Secondat, baron de la Brède et de Montesquieu de verschillende regeringsvormen vanaf de Oudheid tot aan zijn eigen tijd. Volgens hem wordt het machtsmisbruik van de overheid in de meeste staten veroorzaakt doordat de belangrijkste functies van de staat – wetgeving, bestuur […]
In 1953 schreef de US Supreme Court rechter Robert Jackson een concurring opinion waarin hij inging op de status van rechterlijke beslissingen: ‘Whenever decisions of one court are reviewed by another, a percentage of them are reversed. That reflects a difference in outlook normally found between personnel comprising different courts. However, reversal by a higher […]
Al jaren woedt in ons land een pennenstrijd over het anonimiseringsbeleid van de rechterlijke macht. Zij anoni­miseert vrijwel alle uitspraken vóórdat deze op rechtspraak.nl worden gepubliceerd. Waar de één meent dat de anonimiseringsdrift intussen is doorgeslagen, met verminderde toegankelijkheid van rechtspraak tot gevolg (o.a. Olsthoorn, ‘Journalisten opgelet’, Villamedia 2018 en annotatie van Kortmann bij HR 3 februari 2017, JOR 2017/151), bepleit […]
Het Bijzonder Nummer van dit jaar gaat over concurrentie. Daarbij staat de relatie tussen recht en concurrentie centraal. Op wat voor manieren kan het recht concurrentie stimuleren of juist inperken? Letterlijk betekent concurrentie ‘mededinging, wedijver, met name in het bedrijfsleven’.1 Bij de verhouding tussen recht en concurrentie, zullen velen dan ook direct denken aan regels uit […]
‘Overeenkomsten strekken partijen tot wet.’ Zo luidt, bondig samengevat, de regel van artikel 1374 van het oud BW. Hoewel de wetgever deze regel niet in het huidige BW heeft overgenomen, zou deze daarin niet hebben misstaan. We zijn nog steeds gebonden aan de overeenkomsten die wij met anderen zijn aangegaan – en dus strekken zij […]
In 1945 deed de bekende Amerikaanse rechter Learned Hand een uitspraak die wordt gezien als exemplarisch voor pragmatische rechtsvinding, dat wil zeggen rechtsvinding met een beroep op gevolgen (Markham v. Cabell). Volgens Learned Hand moet bij juridische interpretatie niet de letter, maar het doel van de wet centraal staan. Hij keert zich niet alleen tegen […]
Boekbespreking. Ter gelegenheid van zijn twintig­jarig bestaan bracht het rechtshistorische tijdschrift Pro Memorie. Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden een bijzondere aflevering uit. In dit themanummer, dat tevens in boekvorm verscheen, staan invloedrijke rechtsgeleerde werken uit het Nederlandse taalgebied centraal. Het boek is in wezen een canon van rechtshistorische must-knows uit de afgelopen vijf eeuwen. […]
Hoe ontstaat een recht? Dat is een vraag waarover theologen, filosofen en juristen zich eeuwenlang het hoofd over gebroken hebben. In de moderne tijd zijn op die vraag twee invloedrijke antwoorden gegeven. Het ene antwoord is die van het natuurrecht. Zo leidt ‘onze’ Hugo Grotius uit de basisprincipes van de menselijke natuur – zelfbehoud en […]
Sinds een paar jaar is maatschappelijk effectieve rechtspraak het nieuwe buzz-woord. De eerste steen hiervoor werd gelegd in 2010, toen de Raad voor de rechtspraak in zijn Agenda van de Rechtspraak 2011-2014 schreef dat ‘maatschappelijke relevantie en effectiviteit vereisen dat de Rechtspraak zorgt voor de beslechting van geschillen op een wijze die zoveel mogelijk bijdraagt […]