Strafrecht

De strafrechtelijke bestrijding van rassendiskriminatie

J. Hoens

In dit artikel wordt bekeken in hoeverre de Nederlandse samenleving juridisch het verbod om naar ras te discrimineren heeft erkend. In Nederland is en wordt aan dit verbod voor het grootste gedeelte vorm gegeven in het strafrecht. Allereerst wordt beschreven wát dat verbod inhoudt en welke handelingen worden verboden. Vervolgens hoéver dat verbod gaat. Ten derde zal worden weergegeven hoé het verbod wordt gehandhaafd. Deze drie punten worden behandeld naar aanleiding van het verdrag, de wetswijzigingen die daar uit voort vloeiden in 1971 en de recente verandering van artikel 429 quater Sr. Tenslotte wordt een belangrijke zwakke plek van de strafrechtelijke benadering van rassendiscriminatie belicht. Daarmee wordt gedoeld op de rol die daarin aan het slachtoffer is toebedeeld. Voor de oplossing van zijn probleem is het slachtoffer namelijk afhankelijk van het functioneren van het strafrechtelijk apparaat.

oktober 1981
AA19810547

De strafrechtelijke handhaving van klimaatnormen

S.J. Lopik

Op 19 september 2025 promoveerde Sjoerd Lopik aan de Universiteit Leiden met het proefschrift Klimaatstrafrecht: De rol van het strafrecht binnen het juridische antwoord op klimaatverandering. In deze bijdrage vertelt hij over zijn onderzoek.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
oktober 2025
AA20250729

De strafrechtelijke toetsing van bestuursrechtelijke beschikkingen

B.V.G. Eggen

Post thumbnail Bestuursrechtelijke beschikkingen kunnen van bepalende invloed zijn voor strafrechtelijke aansprakelijkheid, bijvoorbeeld wanneer overtreding van die beschikking strafbaar is gesteld. De vraag rijst of de strafrechter de rechtmatigheid van de beschikking in de strafprocedure mag beoordelen, ook als de bestuursrechter zich al over die rechtmatigheid heeft uitgelaten. Heeft het besluit dan formele rechtskracht? Of is het dan aan de strafrechter om aanvullende rechtsbescherming te bieden?

Rode draad | Snijvlakken & Kruisbestuivingen
oktober 2023
AA20230788

De strijd om vuilnis in het strafrecht en in het privaatrecht

J.E. Jansen

Post thumbnail Van wie is vuilnis dat iemand aan de straat zet, in een afvalbak gooit of naar de gemeentelijke milieustraat brengt? Is er sprake van prijsgeving of van overdracht? Dat is niet alleen in het privaatrecht van belang, maar ook in het strafrecht: het is immers onmogelijk een zaak die van niemand is te stelen en het wegmaken van een zaak zonder eigenaar is evenmin strafbaar. Welke gezichtspunten gelden in strafrechtelijke uitspraken waarin van belang is of een zaak zonder eigenaar is of niet en of iemand daar al dan niet van uit mag gaan, en wat leren deze uitspraken voor het privaatrecht? Aanleiding voor deze bijdrage vormt een recent arrest van de Hoge Raad waarin de motivering dat sprake was van prijsgeving te wensen overlaat.

Verdieping | Verdiepend artikel
december 2024
AA20240993

De tenuitvoerlegging van strafrechtelijke beslissingen herzien

C. Vernooij

Op 1 januari 2020 is de nieuwe regelgeving inzake de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke beslissingen in werking getreden. In deze bijdrage beschrijft Coen Vernooij enkele hoofdlijnen van de nieuwe regelgeving inzake de tenuitvoerlegging. Daarbij gaat hij eerst kort in op de aanleiding en de opzet van de nieuwe regelgeving, vervolgens bespreekt hij de belangrijkste inhoudelijke aspecten besproken en tot slot gaat hij in op enkele recente ontwikkelingen die zich sinds de inwerkingtreding hebben voorgedaan in de rechtspraktijk.


Advertorial

Pak de regie. Word Officier van Justitie.

Van winkeldiefstal tot moord. Van belastingontduiking tot terrorisme. Als Officier van Justitie heb je de regie over de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Je bent vanaf de eerste melding bij de zaak betrokken en heb je de regie over het opsporingsonderzoek, de dossiervorming, de afdoeningsbeslissing, het contact met de slachtoffers tot aan de inhoudelijke behandeling op zitting. Samen met onze ketenpartners bepaal je de strategie en neem je beslissingen die ertoe doen in het leven van anderen. Daarbij navigeer je op je gevoel voor rechtvaardigheid en je morele kompas. We vroegen enkele officieren wat voor dilemma’s je in je dagelijkse werk zoal tegenkomt, welke afwegingen je maakt en welke koers je daarmee uitzet. Wat doe je als je een ambtsmelding van het AIVD krijgt over een op handen zijnde terreuraanslag? Wat als een verdachte van bedreiging met vuurwapen plotseling spijt krijgt? En hoe ga je om met een groepje jongeren dat in gevecht raakt met twee, kennelijk homoseksuele, mannen en een daarvan ernstig mishandelt? Lees de verhalen en bepaal of jij een van onze nieuwe officieren wilt worden. We nodigen je van harte uit om te solliciteren! Naar de verhalen: Niet afwachten maar ingrijpen Niet zitten maar zwoegen Geen spreekrecht maar mediation

Annotaties en wetgeving | Wetgeving
april 2020
AA20200406

De toegang tot een raadsman bij het politieverhoor

J.J. Mesu

Op 1 maart 2017 zijn drie nieuwe regelingen over de toegang tot een raadsman bij het politieverhoor in werking getreden. In dit artikel worden deze regelingen besproken.

Annotaties en wetgeving | Wetgeving
april 2017
AA20170332

De veilige stad als collectief doel (Digitaal boek)

E.W. Kolthoff, J.W. Sap

Post thumbnail Wat moeten we verstaan onder de veilige stad? Vanuit juridische, criminologische, historische en culturele visies, geven de auteurs antwoorden op brandende vragen van vandaag.

9789492766687 - 08-05-2019

De veiligheid van strafrechtadvocaten

A.A. Franken

Op 18 september 2019 werd strafrechtadvocaat Derk Wiersum vermoord. Stijn Franken schrijft over de – niet altijd even genuanceerde – reacties op deze vreselijke gebeurtenis en de impact ervan op de (straf)rechtspleging.


Advertorial

Pak de regie. Word Officier van Justitie.

Van winkeldiefstal tot moord. Van belastingontduiking tot terrorisme. Als Officier van Justitie heb je de regie over de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Je bent vanaf de eerste melding bij de zaak betrokken en heb je de regie over het opsporingsonderzoek, de dossiervorming, de afdoeningsbeslissing, het contact met de slachtoffers tot aan de inhoudelijke behandeling op zitting. Samen met onze ketenpartners bepaal je de strategie en neem je beslissingen die ertoe doen in het leven van anderen. Daarbij navigeer je op je gevoel voor rechtvaardigheid en je morele kompas. We vroegen enkele officieren wat voor dilemma’s je in je dagelijkse werk zoal tegenkomt, welke afwegingen je maakt en welke koers je daarmee uitzet. Wat doe je als je een ambtsmelding van het AIVD krijgt over een op handen zijnde terreuraanslag? Wat als een verdachte van bedreiging met vuurwapen plotseling spijt krijgt? En hoe ga je om met een groepje jongeren dat in gevecht raakt met twee, kennelijk homoseksuele, mannen en een daarvan ernstig mishandelt? Lees de verhalen en bepaal of jij een van onze nieuwe officieren wilt worden. We nodigen je van harte uit om te solliciteren! Naar de verhalen: Niet afwachten maar ingrijpen Niet zitten maar zwoegen Geen spreekrecht maar mediation

Perspectief | Perspectiefartikel
april 2020
AA20200420

De veranderende rol van de Nederlandse rechter

W. Sorgdrager

Post thumbnail Het machtsevenwicht van de trias politica is geen statisch gegeven. De machten verschuiven ten opzichte van elkaar. Lange tijd is de rechter gezien als de zwakste van deze staatsmachten, maar door de toegenomen mondigheid van de burger worden meer vragen aan de rechter voorgelegd. De rechter moet daarop responderen. In die respons speelt ook de toetsing aan het internationale recht een grote rol. Deze veranderende positie van de rechter kan nu niet meer als de ‘zwakste’ van de drie staatsmachten beschouwd worden. Dat schuurt wel eens.

Verdieping | Verdiepend artikel
oktober 2020
AA20200874

De verleiding weerstaan

C.G. van Wingerde

Post thumbnail

Hoe zouden we misstanden in het bedrijfsleven kunnen beteugelen? Zou het helpen om de barricades op te gaan of is strenger straffen het devies, zoals de ‘Wet verruiming mogelijkheden bestrijding financieel-economische criminaliteit’ beoogt? Het is een kwestie van daadkracht én moraliteit, zo laat deze amuse zien.

Opinie | Amuse
mei 2015
AA20150354

De vervolging van IS-vrouwen: een rechtsvergelijkend perspectief

M. Cupido

Post thumbnail Dit artikel evalueert de vervolging en berechting van IS-vrouwen in Nederland. Op basis van een rechtsvergelijkende analyse wordt gereflecteerd op de interpretatie en toepassing van artikel 140a Sr inzake deelneming aan een terroristische organisatie en artikel 96 lid 2 Sr inzake voorbereiding van terroristische misdrijven in zaken tegen Nederlandse IS-vrouwen. Gezien het feit dat IS-vrouwen in het buitenland ook zijn veroordeeld voor internationale misdrijven wordt tevens de vraag gesteld of Nederlandse IS-vrouwen ook voor dergelijke misdrijven kunnen worden vervolgd.

Verdieping | Verdiepend artikel
maart 2021
AA20210240

De VOG: integriteitsverklaring ten behoeve van schijnzekerheid

L.M. Schoutsen, P.M. Schuyt

Post thumbnail

Onlangs werd een wetswijziging aangekondigd op basis waarvan het mogelijk wordt afgifte van een Verklaring omtrent het gedrag (VOG) te weigeren op grond van enkel politiegegevens. Dit lijkt haaks te staan op een meer inhoudelijk toetsingskader dat de Afdeling Bestuursrechtspraak lijkt te ontwikkelen. Hoe verhouden deze ontwikkelingen zich tot de functie van de VOG als integriteitsinstrument?

Opinie | Opiniërend artikel
september 2014
AA20140629