De wonderbaarlijke geschiedenis van de onrechtmatige overheidsdaad in de 19e en 20e eeuw (Digitaal boek)
Onder water staande palen, onzichtbare hompels en uitstekende bouten bij bruggen en sluizen stelden de negentiende eeuwse rechter voor de vraag of de overheid daarvoor aansprakelijk is. Gebleken is dat het beeld dat de burgerlijke rechter pas in de twintigste eeuw een begin heeft gemaakt met de rechtsbescherming van de burger tegen onrechtmatig overheidshandelen, moet worden bijgesteld.
De problematiek van de onrechtmatige overheidsdaad is een boeiende maar ook weerbarstige materie. Vragen van formele procesrechtelijke aard zijn namelijk verknoopt met de rechtstatelijke vragen naar de afbakening tussen het terrein van het bestuur en dat van de rechter. Het gaat dan om kwesties als de bevoegdheid van de burgerlijke rechter en de al dan niet ontvankelijkheid van de vordering. Hierbij komen dan ook nog ‘gewone’ civielrechtelijke vragen, over de vraag welke eisen aan de vordering uit onrechtmatige daad – art. 6:162 BW – worden gesteld indien de overheid wordt aangesproken.
In dit Ars Aequi Rechtsvergelijking & Rechtsgeschiedenis cahier wordt de historische achtergrond van deze problematiek belicht door de ontwikkeling van de rechtspraak daarover in de loop van de negentiende en twintigste eeuw te onderzoeken. Een dergelijke achtergrond ontbreekt veelal – begrijpelijkerwijs – in de beschouwingen in de moderne hand- en leerboeken.
Deze digitale uitgave is alleen toegankelijk voor WO en HBO rechtenstudenten via de faculteitsbibliotheken. Geen toegang? Vraag bij jouw faculteitsbibliotheek of zij al een licentie hebben.
Deze digitale uitgave is niet individueel aan te schaffen. Bibliotheken kunnen een licentie nemen en op ip-niveau toegang krijgen tot alle digitale uitgaven van Ars Aequi, neem hiervoor contact op met onze klantenservice.
Bekijk inhoudsopgave
Inhoudsopgave De wonderbaarlijke geschiedenis van de onrechtmatige overheidsdaad in de 19e en 20e eeuw (Digitaal boek)
1 Drie mythes over de onrechtmatige daad
1.1 Ter inleiding: de gevaarlijke bussluis
1.2 Steeds maar vooruitgang
1.3 De eerste mythe: ‘onrechtmatig’ was bedoeld als ‘onwetmatig’ in 1838
1.4 De tweede mythe: het revolutionaire karakter van Lindenbaum/Cohen
1.5 De derde mythe: de late erkenning van de onrechtmatige overheidsdaad
2 Enkele gevallen uit de rechtspraak voor 1838 en de betekenis van het ‘Conflictenbesluit’
2.1 Voorgeschiedenis tot 1838
2.2 De aangeklaagde kapitein-luitenant
2.3 De inbeslaggenomen postkoets
2.4 Het Conflictenbesluit en de verdere strijd over administratieve rechtsmacht
2.5 Concluderend
3 Gevallen uit de rechtspraak van de Hoge Raad na 1838
3.1 Ongeregeldheden in Austerlitz
3.2 De haven in Medemblik
3.3 De Zuidplaspolder
3.4 De aftappende sluiswachter
3.5 De jonge Fijtze
3.6 Verbeurdverklaarde runderen
3.7 Een geval van rechtmatige overheidsdaad
3.8 De boekende koon
3.9 De torpedo-zaak
3.10 De Staatsspoorweg van Maastricht naar Venlo
3.11 De Stad Vlissingen
3.12 Kribben
3.13 De spoorbaan van Arnhem naar Nijmegen
3.14 De Anna
3.15 Concluderend wat betreft de periode tot begin jaren tachtig
4 De ontwikkelingen na 1883
4.1 De onbebakende krib
4.2 De sluis te Hansweert
4.3 De Waalwijkse haven
4.4 Weer een sluis
4.5 De waterkist in Zutphen
4.6 De belemmerde paardentram
5 De breuk
5.1 De breuk: de Vrouwe Elske
5.2 De hoornwoeste koe uit Rheden
5.3 Boels/B&W van Rotterdam
5.4 De sloot op de ligger
5.5 De omgevallen trampassagier
5.6 Het paard van Spies
5.7 Conclusie 1883-1916
6 Algemene lijn in de rechtspraak inzake de onrechtmatige overheidsdaad in de negentiende eeuw
6.1 Veel uitspraken
6.2 Welke situaties?
6.3 Bevoegdheid en ontvankelijkheid
6.4 Op gelijke voet of typisch overheidshandelen?
6.5 Samenvattend
7 De terugkeer naar een ruime overheidsaansprakelijkheid
7.1 Ostermann en Zuiderhaven
7.2 Het Strooppot-arrest
7.3 Meerboei
7.4 Ontvanger
7.5 Concluderend
8 Een poging tot verklaring; enkele hypothesen
8.1 Verschillende typen van verklaring
8.2 Het historisch-sociologisch perspectief
8.3 Toch de strijd om de ruime uitleg?
8.4 Juridisch-dogmatische en beleidsmatige verklaringen
8.5 Een andere visie op het bestuur?
8.6 Het debat over de invoering van administratieve rechtspraak
9 Slotopmerkingen en conclusies
Gebruikte bronnen en literatuur
Verschijningsvorm: Digitale uitgaven (download pdf)
Auteur(s): G.E. van Maanen
1e druk 1996
Verschijningsdatum: 01-06-1996
ISBN: 9789069162294
Pagina's: 80
onrechtmatig overheidshandelen onrechtmatige daad onrechtmatige overheidsdaad
Metajuridica InleidingRechtsgeschiedenisRechtsvergelijking
Alle uitgaven Cahiers Cahiers Rechtsvergelijking en rechtsgeschiedenisDigitale uitgaven
U heeft geen toegang tot de download(s) van dit product.
Login of bekijk onze abonnementen