Grondwet

Resultaat 1–12 van de 32 resultaten wordt getoond

‘Artikel nul’: een algemene bepaling over rechtsstaat, democratie en grondrechten in de Grondwet?

M. Adams, G.J. Leenknegt

Dit voorjaar zal de regering voorstellen een algemene bepaling toe te voegen aan de Grondwet, inhoudende dat de Grondwet de rechtsstaat, de democratie en de mensenrechten waarborgt. De auteurs menen dat de voorgestelde bepaling in normatieve zin niet veel toevoegt aan onze Grondwet; in een meer symbolische zin is de bepaling wel van belang. De genoemde waarden zouden daarom op een andere plek tot uitdrukking moeten komen: voorafgaand aan de gehele Grondwet – als preambule dus.

Verdieping | Verdiepend artikel
maart 2015
AA20150207

Maandbladartikel

Amerikaans staatsrecht: een persoonlijke inspiratie

A.W. Heringa

Het Amerikaanse staatsrecht is zeer inspirerend voor staatsrechtelijk denken, onder andere door de rol van het Hooggerechtshof. Die instantiue geeft diepgang aan het constitutionele dabat over verdeling van bevoegdheden, de reikwijdte van bevoegdheden en de werking van grondrechten. Verder is van belang dat de politieke organen (President, de beide kamers van het Congres) voor de uitoefening van hun bevoegdheden met bijbehorende middelen zijn uitgerust. De organisatie van het Congres is werkelijk indrukwekkend te noemen. Een en ander kan de conclusie dragen dat het Presidentiële Amerikaanse model, anders dan geval is in vele parlementaire democratieën, tot een zeer sterk parlement heeft geleid. Tenslotte is bestudering van het Amerikaanse staatsrecht inspirerend door de toegankelijke en op debat gericht wijze waarop daarover wordt geschreven.

Bijzonder nummer | Anglo-Amerikaans recht
mei 1998
AA19980511

Maandbladartikel

Architect van de Nederlandse staatsinrichting

Thorbecke en de Grondwet van 1848

W.P. Secker

In dit artikel behorende bij de rode draad 'Canon van het recht' wordt Thorbecke besproken. Deze bekendste staatsman van Nederland heeft er met 'zijn' Grondwet van 1848 voor gezorgd dat Nederland een evenwichtig en gedeeltelijk democratischer Grondwet kreeg. In het artikel wordt ook ingegaan op de wetenschappelijke achtergrond van Thorbecke.

Overig | Rode draad | Canon van het Recht
september 2009
AA20090591

Maandbladartikel

Artikel 5 Statuut: het plan B van de Nederlandse dekolonisatie

M. Nap

Hemelbestormende plannen voor een volledig opgetuigde koninkrijksgrondwet bleken na de Tweede Wereldoorlog onuitvoerbaar. In plaats daarvan kwam een uitgeklede raamconstitutie tot stand. Een schakelbepaling moest ervoor zorgen dat de Grondwet waar nodig aanvulling bood. Deze pragmatische insteek heeft geleid tot een regeling die zich eenvoudig laat negeren.

Blauwe pagina's | Ode aan de schakelbepalingen
juni 2017
AA20170468

Maandbladartikel

Beantwoording rechtsvraag (269) vergelijkend staatsrecht

P.J. Boon

Beantwoording van een rechtsvraag waarbij constitutionele regelingen van Nederland, Duitsland en Frankrijk met elkaar vergeleken worden.

Perspectief | Rechtsvraag
juni 1998
AA19980620

Maandbladartikel

Constitutionele toetsing anno 2022: tussen dikastocratie en toeslagenschandaal

M.J. Vetzo

Constitutionele toetsing staat volop in de belangstelling. Getuige de ‘Hoofdlijnenbrief constitutionele toetsing’ wil het kabinet-Rutte IV nu ook echt werk gaan maken van wijziging van het toetsingsverbod. Het kabinet balanceert daarbij tussen meer rechterlijke rechtsbescherming enerzijds en het voorkomen van vergaande wijzigingen in de verhouding rechter-wetgever anderzijds. Voor het verdere debat over constitutionele toetsing anno 2022 is het behulpzaam als enkele van de (oudere) dichotomieën waarvan het kabinet zich bij die evenwichtsoefening bedient, worden ingeruild voor hedendaags, verfijnder rechtsdenken.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
november 2022
AA20220912

Maandbladartikel

Corona: de crisis die de Grondwet doet wijzigen?

M.M. Julicher

Op 15 april 2020 promoveerde Manon Julicher aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift Nederlandse grondrechten: klaar voor de toekomst? In dit artikel vertelt ze over haar onderzoek, waarbij de coronamaatregelen als voorbeeld dienen.

Literatuur | Proefschriftbijdrage
november 2020
AA20201087

Maandbladartikel

De constitutionele crisis in Polen: een uitdaging voor de EU

M. Stremler

De crisis rond het Poolse constitutionele hof is een Europese aangelegenheid, omdat de Poolse constitutionele orde deel uitmaakt van het fundament van de Europese Unie. Hoewel optreden door de Europese Commissie daarom gerechtvaardigd is, moet de Commissie wel uitkijken niet meer kwaad dan goed te doen.

Opinie | Opiniërend artikel
december 2016
AA20160952

Maandbladartikel

De Grondwet en het eerlijke proces

J.M. Barendrecht

In deze column gaat Barendrecht in op het voornemen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om een Staatscommissie een ontwerp te laten maken dat de Grondwet toegankelijker moet maken voor burgers. Barendrecht doet zelf een voorzet door een 'fair trial-artikel' in niet-juridisch jargon te redigeren.

Opinie | Column
juni 2009
AA20090388

Maandbladartikel

De Grondwet en het Statuut: een verkenning

H.G. Hoogers

In deze bijdrage wordt de relatie tussen de Grondwet en het Statuut aan een analyse onderworpen. Die relatie wordt aan de hand van een paar vragen behandeld: de gelding van grondwettelijke normen in andere delen van het Koninkrijk, de verschillende manieren om de Grondwet te wijzigen en de vraag in hoeverre de grondwettelijke grondrechten ook gelden ten aanzien van de organen van het Koninkrijk.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
september 2022
AA20220704

Maandbladartikel

De Grondwet wacht op licht, maar wij gaan in donkerheid

J.W. Sap

Politiek wordt vaak gezien als de kunst van het mogelijke, maar het is tijd dat politici zich persoonlijk geroepen voelen om zich te richten op het ‘onmogelijke’. In brede kring wordt het inmiddels als onverantwoordelijk beschouwd wanneer politici weigeren stappen te zetten op het gebied van staatsrechtelijke vernieuwing. Ten diepste is aan de orde hoe wij in Nederland met elkaar willen samenleven. Inzake de democratische rechtsstaat kan een staat niet neutraal zijn.

Opinie | Opiniërend artikel
mei 2014
AA20140354

Maandbladartikel

De invoering van een algemene bepaling of preambule bij de Nederlandse Grondwet in rechtsvergelijkend perspectief

J. Goossens, M.P. Kuijvenhoven

Op 5 april 2022 heeft de Tweede Kamer in tweede lezing het voorstel aangenomen tot toevoeging van een ongenummerde, algemene bepaling bij de Nederlandse Grondwet, namelijk ‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.’ Deze bijdrage bevat een tekstuele rechtsvergelijking van de drie kernbeginselen in deze inleidende bepaling (democratie, rechtsstaat en grondrechten) met de preambules en het corpus van de 192 andere, geldende nationale grondwetten.

Rode draad | Grenzeloze Grondwetten
mei 2022
AA20220412

Maandbladartikel

Resultaat 1–12 van de 32 resultaten wordt getoond