Recht is rond
Voilà, Prof & Prof speaking, oftewel de vrolijke wetenschap arriveert met stagediving onsite. De universitaire filmfabriek sluit (grotendeels) de deuren, de door ons ontwikkelde klapstoeltjestheorie kan on hold. In Nijmegen kwamen ook al ‘live’ en springlevend voorbij de Red Hot Chili Peppers en Rammstein. Wanneer Harry Styles zijn opwachting in het Goffertpark zal maken is nog ongewis, maar student en mens mogen toch nog altijd wel iets te wensen over hebben. De belangrijkste spelregel waar Prof & Prof mee werkt (naast ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt doet dat ook een ander niet’) is: Recht is Rond. En daaruit vloeit automatisch voort ‘heb het recht lief en pas dan ook daar waar nodig de beginselen van redelijkheid en billijkheid (R&B) toe (naar maatstaven van)’. Het vinden van recht oftewel rechtsvinding is net als het vinden van (de ware) liefde. En om in onze juridische leefwereld te blijven: ook agrarisch recht en notarieel belastingrecht is recht. Uit de toeslagenaffaire bleek in ieder geval hoe het niet moet. Een klein recent voorbeeld hoe het ook kan is bijvoorbeeld de fiscale rechter die besliste dat (nadat het belastbare feit, het erven, zich al had voorgedaan) een na het overlijden afgebrand pand niet (meer) met erfbelasting belast hoefde te worden (rechtbank Gelderland 21 februari 2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:896). Of wat te denken van de boze schoonmoeder die na het overlijden van haar zoon het jubeltonnetje (de eigenwoningschenking) van de schoondochter terugvorderde met een beroep op de herroepelijkheid van de schenking? Nee, zei de rechter (rechtbank Oost-Brabant 20 april 2022, ECLI:NL:RBOBR:2022:1727). Het recht om de schenking te herroepen mag dan wel in het contract staan, het is wel in strijd met de beginselen van redelijkheid en billijkheid. De schenking zat echt muurvast in de bakstenen. En ook al geldt niet meer ‘eens gegeven blijft gegeven’, de clausule was niet bedoeld om ordinaire familieruzies te beslechten. Let wel: een boze schoonmoeder is vaak wel weer een lieve moeder. Het is maar van welke kant je het bekijkt. Iedere burger kan immers een ‘boer’ zijn. En over boeren gesproken. Ook een boer wordt wel eens verliefd, oftewel: ‘boer zoekt vrouw’. Het begon allemaal bij de rechtbank Limburg en eindigde (voorlopig) bij het hof Den Bosch op 24 maart 2022, ECLI:NL:GHSHE:2022:970. De geliefden waren in hun huwelijkse voorwaarden overeengekomen dat ze bij een eventuele echtscheiding bij helfte met elkaar zouden afrekenen. Een algehele (finale) afrekening van en met de boer werd het gelukkig niet. Het hof was van mening dat de vrouw de boer met valse beloftes en voorwendselen heeft overgehaald om een finaal verrekenbeding overeen te komen. De toepassing van dit finaal verrekenbeding bij echtscheiding moet daarom naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid worden geacht onaanvaardbaar zijn. Het hof vond de reden van de echtscheiding ongeloofwaardig. Bij het hof was de reden bepaalde seksuele wensen van de man, en bij de rechtbank dat de man niet in Nederland met haar wilde samenwonen. Het was de jonge ‘gold digger’ om geld te doen, niet om de boer.
Een voorbeeld waar het in de universitaire wereld helemaal fout ging en het recht ook niet rond was, is de Tilburgse promotie die niet doorging omdat de commissie niet tevreden was over de verdediging. Een onrechtmatige daad. Dit kon echt niet. Prof & Prof zullen (vooral ook) tegen universitair onrecht en de ‘formulieren en digitale hokjescultuur’ strijden. Onze missie is ook dat er op de universiteiten weer echt gelachen wordt. Ook al zat en zit alles tegen, lachen kun je leren, ook zonder bier. De grote vraag is wat ons betreft of studenten veel te serieus (smile!) zijn. We gaan samen proberen de campus extra gezellig te maken, oftewel leren met lol, en in noodgevallen online. En tot slot. Prof & Prof mogen dan weliswaar twee oude(re) witte mannen zijn, maar wel twee die uit Twente respectievelijk Limburg komen.
Deze column is eerder verschenen in Ars Aequi september 2022.
Categorie: Columns