Populism and Democracy

Boekbespreking. Deze mooi vormgegeven bundel is het resultaat van een onderzoeksproject over populisme en democratie dat door de faculteit rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht is uitgevoerd en door het KNAW Fonds Staatsman Thorbecke werd gefinancierd. Centraal in dit boek staat de vraag: bedreigt populisme de liberale democratie, en zo ja, wat kunnen liberale democratieën doen om hun wezenlijke kenmerken te beschermen tegen deze bedreiging? De auteurs trachten populisme te duiden als een mondiaal fenomeen, in combinatie met een specifieke nationale en regionale context.

In het eerste deel, populism and democracy, richten de auteurs zich op die aspecten van het populisme die het meest relevant zijn in de context van hun wetenschappelijke discipline (bijvoorbeeld constitutioneel recht of politicologie) en worden de algemene aspecten van populisme behandeld. Naast een introducerende bijdrage door Sascha Hardt bevat het deel bijdragen over de veranderende rol van politieke partijen (auteurs Hans-Joachim Lauth en Christoph Mohamad-Klotzback), de aard van populistische bewegingen en hun politieke agenda’s (Tjitske Akker­man), het verband tussen populisme en sociale media (Hoai-Thu Nguyen) en ten slotte een bijdrage over de verhouding tussen referenda en democratisch constitutionalisme (Ilker Gökhan Sen).

In het tweede deel, country reports, gaan de auteurs in de door hen geschreven hoofdstukken in op de effecten van populisme in de context van hun eigen land. In negen landenverslagen en één regionaal verslag worden de effecten van nationale grondwettelijke waarborgen tegen populisme geanalyseerd. De landen die, naast het regionale rapport over Centraal- en Oost-Europa, worden behandeld zijn Oostenrijk, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Indonesië en de Filipijnen.

De epiloog concludeert dat sterke grondwettelijke waarborgen er daadwerkelijk aan kunnen bijdragen dat populistische partijen niet aan de macht komen en dat de essentiële kenmerken van de liberale democratie niet worden uitgehold. Daarnaast worden enkele suggesties gedaan ter versterking van de liberale democratie. Op het snijvlak van recht en politicologie is dit boek al met al actueel en zeer lezenswaardig. (MK)

Sascha Hardt, Aalt Willem Heringa & Hoai Thu Nguyen (red.)
Populism and Democracy
Den Haag: Eleven International Publishing 2020, 365 p., € 55