Omzwervingen tussen psychiatrie en recht. Liber Amicorum Hjalmar van Marle
Boekbespreking. Nadat Hjalmar van Marle op 27 november jongstleden zijn afscheidsrede uitsprak als hoogleraar, namen de loftuitingen al dermate veel tijd in beslag dat de verwarming tegen het einde van de plechtigheid reeds geruime tijd was uitgevallen. In de steenkoude aula van de Erasmus Universiteit werd aan hem vervolgens een hartverwarmend boek uitgereikt. Van Marle was, na eerst nog een aanstelling in deeltijd als hoogleraar in Nijmegen de eerste voltijdshoogleraar forensische psychiatrie van Nederland, waarbij hij zijn tijd spreidde tussen het medisch centrum en de rechtenfaculteit van de EUR. Bij Rotterdamse rechtenstudenten stond hij bekend om de razendsnelle, doch kraakheldere en geenszins esoterische wijze waarop hij hen in het tijdsbestek van één hoorcollege de grondtrekken van veelvoorkomende psychopathologie bij delinquenten kon inprenten. Een vaardigheid die hem overigens ook tot een graag geziene gast in het publieke debat over tbs maakte.
Deze herinneringen hebben vanzelfsprekend hun ingang tot het aan hem opgedragen liber amicorum gevonden. In het boek is, naast enkele doorwrochte gedragskundige bijdragen, ruimschoots aandacht voor zaken die de jurist aangaan: forensisch psychiatrisch onderwijs, de moeizame positionering van tbs in de media en het publiek en – met name – onderwerpen die raken aan de noodzakelijke communicatie tussen de psychiater en de jurist. Hierbij komen traditionele knelpunten als ontoerekeningsvatbaarheid, pro-justitia-rapportages, risico-taxatie en proportionaliteit aan bod, maar is ook aandacht voor meer recente onderwerpen van debat, zoals gradaties van ontoerekeningsvatbaarheid, neurolaw, dwangbehandelingen en behandeling van zedendelinquenten door middel van virtual reality. Ondanks alle dogmatische bespiegelingen staat steeds centraal – zij het soms als olifant in de kamer – de patiënt die wegens op hem geprojecteerde stoornis of gevaar onderworpen wordt aan de tucht van het strafrecht én de psychiatrie. In dat verband is het boek ook zeker interessant voor zij die geïnteresseerd zijn in de ethische aspecten, waarmee eenieder die zich begeeft op het grensvlak van gedragskunde en recht zich onvermijdelijk geconfronteerd ziet. (LN)
P.A.M. Mevis, J.H.M. Tulen, B.C.M. Raes, E.A. Mulder, M.J.F. van der Wolf, S.R. Bakker (red.)
Omzwervingen tussen psychiatrie en recht. Liber Amicorum Hjalmar van Marle
Deventer: Wolters Kluwer, 452 p., € 45
Categorie: Boekbesprekingen