Natiestaat en kolonialisme: een ongemakkelijk verbond. Ras en nationaliteit in de negentiende eeuw
Boekbespreking. Afgelopen juni verscheen van de hand van H.U. Jessurun d’Oliveira de tweede druk van het boek Natiestaat & kolonialisme: een ongemakkelijk verbond. De eerste editie van het boek werd geschreven in de context van de discussie rondom de Gouden Koets en het paneel ‘Hulde der koloniën’ en werd destijds gepubliceerd onder de naam De Gouden Koets en zijn koloniale kant. In het boek beschrijft Jessurun d’Oliveira het negentiende-eeuwse Nederlandse nationaliteitsrecht en de verhouding van dat recht tot de bevolking van de koloniën. De vraag die gesteld wordt is: hoe verhield de sociaal-minderwaardige positie van de door Nederland gekoloniseerde volkeren zich tot de ideeën van de natiestaat en het burgerschap? Het boek behandelt deze vraag door onder andere te kijken naar staatsburgerschap in het Burgerlijk Wetboek van 1838 (hoofdstuk 2), de wet op het Nederlanderschap en Ingezetenschap van 1892 (hoofdstuk 5 en 6) en de Wet van 1910. Nieuw in deze tweede druk is de behandeling van de vraag hoe andere koloniserende staten omgingen met de bewoners van de koloniën (hoofdstuk 9). Frankrijk, Engeland, België, Spanje en Portugal passeren de revue. Ook nieuw zijn de hoofdstukken 10 en 11 waarin het leven en werk van Henry David Levyssohn Norman aan bod komt. Als liberaal Kamerlid was hij verantwoordelijk voor het indienen van een amendement dat resulteerde in het niet-toekennen van een algemeen Nederlanderschap aan bijna de gehele Indonesische bevolking. Wat zette hem daartoe aan? Het boek sluit in hoofdstuk 12 af met een oordeel over het handelen van de negentiende-eeuwse wetgever en de toekomstige bestemming van de Gouden Koets. (DdV)
H.U. Jessurun d’Oliveira
Natiestaat en kolonialisme: een ongemakkelijk verbond. Ras en nationaliteit in de negentiende eeuw
Den Haag: Boom juridisch 2023, 290 p., € 22
Categorie: Boekbesprekingen