Internationaal publiekrecht als wereldrecht. Een inleiding

Boekbespreking. Prof.dr. Nico Schrijver is staatsraad in de Afdeling advisering van de Raad van State en onder meer emeritus hoogleraar internationaal publiekrecht. In dit studieboek behandelt hij in hoofdlijnen het internationale recht.

Dit boek is allereerst een inleiding op de basisleerstukken van het internationaal publiekrecht (ook wel: volkenrecht). Voor Nederland is het internatio¬nale recht van grote betekenis: wij zijn immers een klein land met een open rechtsorde, een omvangrijke economie en een ecologisch kwetsbare delta. Bovendien zijn in Den Haag verschillende internationale hoven en tribunalen (zoals het Internationaal Gerechtshof) gevestigd.

Schrijver behandelt in zijn boek drie centrale vragen: i. In hoeverre vormen de beginselen en regels van het internationaal publiekrecht ‘wereldrecht’ (d.w.z. gelden ze in de hele wereld en worden ze door de internationale gemeenschap geaccepteerd); ii. In hoeverre kunnen mensen, volken en internationale ondernemingen rechten en plichten ontlenen aan het internationaal publiekrecht; en iii. In hoeverre kan het internationaal publiekrecht met de daarop gebaseerde organisaties worden gezien als hoeder van het algemeen wereldbelang (zoals de bescherming van ecologische systemen, de stimulering van vrede en veiligheid of armoedebestrijding)?

Na een korte omschrijving van het internationaal publiekrecht als wereldrecht behandelt Schrijver achtereenvolgend de geschiedenis en aard van het internationaal publiekrecht, zijn bronnen en subjecten, soevereiniteit, jurisdictie en staatsaansprakelijkheid, het verdragenrecht, het recht van internationale organisaties, enkele klassieke en enkele moderne internationaal-publiekrechtelijke onderwerpen, het ius ad bellum, de vreedzame beslechting van geschillen en handhaving, en ten slotte de functie van het internationaal publiekrecht als wereldrecht.

De vierde herziene druk van dit boek is voorbereid in de coronatijd. Dit heeft als gevolg dat in het boek paragrafen zijn toegevoegd over het wereldgezondheidsrecht en de bestrijding van epidemieën. De nieuwe editie van het boek haakt hiermee dus in op de actualiteit.

Met zijn zeer prettige schrijfwijze neemt Schrijver de lezer aan de hand tijdens een diepgaande introductie van het internationaal publiekrecht. Doordat het uitgaat van drie grote, centrale vragen gaat het boek verder dan een ‘gewone’ inleiding op het volkenrecht. Het is dan ook niet alleen lezenswaardig voor studenten, maar voor eenieder die geïnteresseerd is in het internationaal publiekrecht. (MR)

N.J. Schrijver
Internationaal publiekrecht als wereldrecht. Een inleiding
4e druk, Den Haag: Boom juridisch 2020, 229 p., € 28