De lange schaduw van het verleden? Omgaan met historisch onrecht
Boekbespreking. In deze afscheidsrede, die prof.mr. Jaap Spier op 4 maart 2016 uitsprak ter ere van zijn afscheid als honorair hoogleraar Aansprakelijkheidsverzekering in vergelijkend perspectief aan de Universiteit Maastricht, geeft de auteur een antwoord op de vraag hoe men het beste om kan gaan met ‘historisch onrecht’. Hiertoe wordt dit begrip eerst afgebakend. Onder historisch onrecht verstaat Spier in elk geval geen handelingen die destijds niet als slecht of afkeurenswaardig werden gezien. Het zou immers merkwaardig zijn als de ‘primaire slachtoffers’ toentertijd geen aanspraken hadden, maar hun nazaten wél. Wat wel onder historisch onrecht moet worden verstaan is volgens Spier onder meer de holocaust, rassendiscriminatie en slavernij. De laatste jaren wordt steeds vaker geprobeerd om zulk onrecht te compenseren door middel van de betaling van een schadevergoeding. Spier betoogt dat dit niet altijd de juiste manier is. Hij waarschuwt voor het al te gemakkelijk aannemen van schadevergoedingsverplichtingen voor onrecht begaan in het verleden. Gevolg van het erkennen van historisch onrecht is namelijk dat in de praktijk vaak de minst bevoordeelden hierdoor worden getroffen, omdat overheidsaansprakelijkheid zich meestal vertaalt naar bezuinigingen. De auteur beschrijft verder andere moeilijkheden die zich voordoen bij het vaststellen van aansprakelijkheid voor onrecht uit het verleden, zoals de vraag op wie de verantwoordelijkheid rust of waaruit de schadevergoeding zou moeten bestaan. Deze rede vormt een mooi afscheid van de periode die Spier heeft doorgebracht als hoogleraar bij de Universiteit Maastricht. Tijd om stil te zitten heeft Spier echter niet, aangezien hij inmiddels al is benoemd als onbezoldigd hoogleraar Law and Global Challenges aan de Universiteit van Amsterdam. (JD)
Jaap Spier
De lange schaduw van het verleden? Omgaan met historisch onrecht
Den Haag: Boom juridisch 2016, 65 p., € 21,50.
Categorie: Boekbesprekingen