burger

Burgers over burgerlijk recht

Hoe gewone mensen denken over het toedelen van verantwoordelijkheden en verdelen van schade in civielrechtelijke casus

W.H. van Boom, H. Pluut, J.I. van der Rest

Post thumbnail

In het burgerlijk recht draait het vaak om het toedelen van verantwoordelijkheid en het verdelen van schade. De rechter heeft een centrale rol bij dat proces van toedelen en verdelen. Maar hoe denkt de burger er zelf over? Aan wie en in welke mate zou de burger verantwoordelijkheid voor schadelijke gebeurtenissen toedelen? En zou er invloed zijn van de context waarin de vraag wordt voorgelegd? We vroegen het de burger door middel van een groot opinieonderzoek onder ‘gewone’ mensen. In deze bijdrage inventariseren en analyseren we de gegeven antwoorden tegen de achtergrond van het bestaande burgerlijk recht. Dat is belangrijk, zowel vanwege de autoriteit van de civiele rechter als vanwege zijn wettelijke plicht om ‘de in Nederland levende rechtsovertuigingen’ te betrekken in de rechterlijke belangenafweging. De uitkomsten van ons onderzoek zijn genuanceerd: vaak lijken rechter en burger redelijk op één lijn te zitten qua beslissing, en soms staan ze ver van elkaar af.

Verdieping | Verdiepend artikel
februari 2018
AA20180105

De autonome Awbmens?

L.J.A. Damen

Post thumbnail

Hoe staat het er voor met de autonomie van de modale burger in zijn verhouding tot het openbaar bestuur? Niet zo best. Een modale burger is in tal van situaties afhankelijk van overheidsinstanties. Daarbij wordt vaak ten onrechte uitgegaan van een zelfredzame, juridisch-bureaucratisch vaardige, autonome burger. Een realistischer burgerbeeld, een realistischer mensbeeld moet leiden tot een humane rechtsbetrekking tussen burger en bestuur, met een dienend bestuur en een dienende bestuursrechter. Pas dan kunnen alle burgers feitelijke bestuursrechtelijke autonomie bereiken.

Bijzonder nummer | Autonomie
juli 2017
AA20170628

De burger is een burger is (g)een burger?

C. Vlieks

Post thumbnail Het veelgebruikte begrip ‘de burger’ is uit maatschappelijke discussies en rapporten haast niet meer weg te denken. Toch blijft vaak onduidelijk wie of wat er wordt bedoeld met die burger. Betreft het een schijfvormig vleesgerecht – met of zonder broodje – of gaat het toch om een persoon in onze samenleving – met of zonder de Nederlandse nationaliteit?

Opinie | Amuse
mei 2025
AA20250334

Geef het recht weer een gezicht

S.W.M. Eggen, B.C.J. van Kemenade

Fysieke symbolen van het recht, zoals rechtbanklocaties en politiebureaus, zijn de afgelopen jaren op veel plekken verdwenen. Ons rechtssysteem wordt daarmee minder zichtbaar. Deze afnemende zichtbaarheid kan leiden tot een toenemende afstand tussen het recht en de burger, oftewel: rechtsvervreemding. Het terugbrengen van symbolen van het recht is nodig om recht en burger bijeen te brengen.

Opinie | Redactioneel
september 2025
AA20250587

Het algemeen verbinden voorschrift in de Awb; een zorgenkind

A. van Veen

In dit artikel wordt de administratieve rechtsgang tegen algemeen verbindende voorschriften en beleidsregels behandeld. Per 1 januari 1999 staat onder het regime van de Algemene wet bestuursrecht ook tegen dergelijke regelgeving rechtstreeks beroep op de administratieve rechter open. In het artikel worden de voor- en nadelen afgewogen en wordt gezocht naar een oplossing voor eventuele ongewenste consequenties. De beslissing om de beroepsgang te openen lijkt vooralsnog gehaast en ondoordacht te zijn genomen.

Verdieping | Studentartikel
oktober 1994
AA19940637

Kanttekeningen bij het rapport van de Commissie-De Koning

R. Schreuder

Dit artikel beoogt de lezer beter in staat te stellen om de discussie over staatkundige vernieuwing te doorgronden. Geprobeerd wordt om duidelijk te maken hoe de drang tot machtsbehoud van politieke partijen en de daarmee samenhangende vooringenomenheid een rol spelen bij deze discussie. De analyse van de relatie tussen kiezer en gekozene die de Commissie-De Koning in het kader van deze discussie heeft gemaakt, dient hiervoor als vertrekpunt. Daarna wordt in dit artikel het nut van de relatie kiezer-gekozene als invalshoek bij het vraagstuk van staatkundige vernieuwing in twijfel getrokken. Tot slot wordt een voorstel gedaan om tot een duidelijker vernieuwingsdebat te komen.

Verdieping | Studentartikel
september 1993
AA19930609

Laurentien

K.A.M. van Vught

De Centrale Raad van Beroep overwoog onlangs, in een zaak over terugbetaling van te veel ontvangen uitkering, dat er geen goed argument is om aan te knopen bij de wetsgeschiedenis wanneer er sprake is van gewijzigde maatschappelijke inzichten. Koen van Vught vraagt zich in deze column af of de CRvB wel ver genoeg gaat.

Perspectief | Column
oktober 2024
AA20240885

Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten?

Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht

M. Scheltema

Post thumbnail Tegen de achtergrond van een responsieve vormgeving van de rechtsstaat wordt in dit stuk nagegaan hoe wetgever, rechter en bestuursorganen kunnen bijdragen aan het meer burgervriendelijk maken van het bestuursrecht. Een groter gewicht voor algemene beginselen in verhouding tot dwingende wetsbepalingen, en een meer rechtsstaat-conforme interpretatie van artikel 120 Grondwet moeten daarbij voorkomen dat de rechtsstaat voor de burger wordt gesloten.

Verdieping | Verdiepend artikel
september 2021
AA20210809

Nationaliteit en Europees burgerschap: de Maltese paspoortzaak

J.J.J. Sillen

HvJ EU (Grote Kamer) 29 april 2025, C‑181/23, ECLI:EU:C:2025:283 (Commissie/Malta)

Annotaties en wetgeving | Annotatie
oktober 2025
AA20250707

Ondeelbare mensenrechten

Een herbezinning op toetsing aan sociale grondrechten

E. ten Hoor, G.J. Machek

In dit redactioneel bekritiseren wij de keuze van het huidige kabinet om toetsing van wetgeving in formele zin aan sociale grondrechten uit te sluiten. Het kabinet stelt onterecht dat dergelijke toetsing rechtspraak zou politiseren en politieke besluitvorming zou juridificeren. Dat standpunt miskent dat rechters op diverse wijzen recht kunnen doen aan de aard van deze grondrechten. Uitsluiting van toetsing riskeert een artificieel onderscheid tussen ondeelbare mensenrechten, waarmee de rechtsbescherming van de burger uiteindelijk het onderspit delft.

Opinie | Redactioneel
juni 2025
AA20250411

Publiek recht

P. van der Grinten, J. Struycken

In dit redactionele artikel wordt ingegaan op de toegenomen belangstelling voor recht in de samenleving. De redacteuren concluderen dat dit het begrip van en het vertrouwen in het recht door de burger niet groter maakt. De overheid zou meer aan voorlichting moeten doen.

Opinie | Redactioneel
december 1993
AA19930846

Publiek- en privaatrechtelijke aansprakelijkheid in de gewijzigde Wet bodembescherming

E. Bauw

Bespreking van de Wet Bodembescherming (WBB) die de Interimwet Bodemsanering vervangt. In de WBB is meer ruimte voor bodemsanering door de vervuilende burger, merendeels ondernemingen. De wet geeft instrumenten om onwillige burgers die verontreinigingen hebben veroorzaakt te dwingen om de bodem te saneren. In dit artikel worden deze en andere bevoegdheden van de overheid besproken.

Annotaties en wetgeving | Wetgeving
december 1994
AA19940810