Vind een Maandblad-aflevering
Kies de maand en het jaar waarin het nummer dat je zoekt is verschenen en ga naar de aflevering.
* Van 2012 tot en met heden vind je naast de artikelen van de betreffende maand ook het volledige nummer integraal.
* Vóór 2012 vind je per nummer alleen de losse artikelen die in dat nummer zijn verschenen en kun je niet het volledige nummer integraal bekijken.
Maandblad juli/augustus 2021
Ons infectieziektebestrijdingsrecht bleek na de uitbraak van het coronavirus al snel volstrekt ontoereikend voor de noodzakelijk geachte maatregelen. De juridische queeste naar aanvullende bevoegdheden resulteerde uiteindelijk in een speciale coronawet. In langdurige afwachting van die wet werd intensief gebruikgemaakt van het gemeentelijke noodrecht om het gat te dichten. Zelfs het staatsnoodrecht werd ingezet ter infectieziektebestrijding. Dit uitzonderlijke gebruik van het noodrecht staat centraal in dit artikel. 
Er is afgelopen anderhalf jaar veel politieke en juridische discussie geweest over staatsrechtelijke en grondwettelijke aspecten van de maatregelen ter bestrijding van de coronacrisis. Daarbij kwam onder meer de vraag aan de orde of het staatsnoodrecht gebruikt zou kunnen worden om deze crisis het hoofd te bieden. Deze bijdrage bekijkt de coronamaatregelen en het staatsnoodrecht vanuit een mensenrechtelijk en verdragsrechtelijk perspectief. Want ook in de mensenrechtenverdragen zitten speciale bepalingen die gericht zijn op situaties van staatsnood. En een relevante vraag is of de coronamaatregelen niet zodanig omvangrijke ingrepen in de vrijheid van burgers opleveren dat een beroep op die speciale noodtoestandsbepalingen uit de mensenrechtenverdragen noodzakelijk is. Daarnaast speelt bij beperkingen van de vrijheidsrechten van burgers het proportionaliteitsvereiste altijd een essentiële rol. Maar hoe moet en kan de toets aan dit vereiste plaatsvinden in onzekere (crisis)omstandigheden? 
Voor rampen op het gebied van de volksgezondheid fungeert de Wet publieke gezondheid in combinatie met de Wet veiligheidsregio’s. De COVID-19-pandemie heeft laten zien dat de overheid met deze wetten niet was voorbereid op een pandemie. Een tijdelijke wet moest hier de oplossing bieden. Deze crisis legde de spanning tussen publiek en privaat optreden bloot en noopt tot structurele herziening. 
Centrale banken kopen op grote schaal door hun overheden uitgegeven schuldpapier op om de inflatie aan te jagen. Als gevolg daarvan worden die overheden voornamelijk gefinancierd door centrale banken. Wat betekent dit voor de begrotingsdiscipline van EU-lidstaten en hoe kijkt het Europese Hof van Justitie hier tegenaan? In dit artikel worden juridische aandachtspunten besproken die ook komende tijd actueel zullen blijven. 
In geval van dreiging is het verleidelijk om de noodtoestand af te kondigen. Ofschoon de noodtoestand een juridische grondslag kent, is de uitwerking en doorwerking ervan niet op voorhand duidelijk. De auteurs laten zien dat de betekenis van noodmaatregelen van land tot land verschilt, en dat de noodtoestand vooral door politiek-bestuurlijke actie wordt gevormd. De maatschappelijke effecten zijn bovendien lastig te beheersen. Politieke bestuurders kunnen verstrikt raken. 
In het Nederlandse overstromingsrisicobeheer is het voorkomen van overstromingen (door middel van het aanleggen en beheren van waterkeringen en het creëren van meer ruimte voor water) de dominante strategie. Toch kan de kans op een overstroming niet geheel worden weggenomen. Daarom bestaat er ook behoefte aan een systeem van calamiteitenbeheersing – inclusief noodwetgeving – waarmee wordt voorbereid op eventuele overstromingen en de fase daarna. In dit artikel bespreken wij dat systeem en de positie daarvan binnen het bredere Nederlandse overstromingsrisicobeheer. 
Arbeidsmigranten vervullen cruciale functies in essentiële sectoren, maar verkeren ook in een kwetsbare positie. Deze bijdrage beschrijft enkele maatregelen en oplossingen die tijdens de COVID-19-pandemie nodig bleken om hun komst en inzet mogelijk te blijven maken en hun gezondheid te beschermen. De pandemie bracht een aantal kwetsbaarheden in het toezicht op hun werk- en leefomstandigheden aan het licht. 
De coronacrisis is ongekend, juist ook door de gevolgen van de getroffen overheidsmaatregelen, maar ook bij eerdere rampen en crises speelde de overheid in ieder geval in de afwikkelingsfase een hoofdrol. Het normale systeem van aansprakelijkheid en verzekering maakt bij de afwikkeling van schade door rampen en crises al snel plaats voor al dan niet incidentele overheidsschadefondsen. Hoe komt dat en valt hier wat aan te doen? 
Gebeurtenissen als oorlogen, terroristische aanslagen, natuurrampen en atoomkernreacties kunnen tot catastrofale schade leiden. Schadeverzekeraars sluiten dergelijke catastroferisico’s veelal uit in de verzekeringsvoorwaarden. De vraag is welke schaderisico’s onder deze uitsluitingen vallen. Omvat het bijvoorbeeld ook schade door rellen en cyberterrorisme? Tevens is de vraag hoe catastrofale schade dan wel kan worden opgevangen. In deze bijdrage wordt op deze vragen nader ingegaan. 
In crisissituaties – waaronder de coronacrisis – wordt steeds meer gebruik gemaakt van mobiele technologie. Apps verwerken grote hoeveelheden persoonsgegevens van individuen, met gevolgen voor het grondrecht op gegevensbescherming. Deze bijdrage gaat in op de rol van gegevensbescherming in crisisbeheersing en -bestrijding in de EU en bespreekt in hoeverre het recht op gegevensbescherming kan worden ingeperkt in het kader van een gezondheidscrisis. 
In respons op de uitbraak van het coronavirus heeft de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de EU-lidstaten opgeroepen een ‘sterkere Europese gezondheidsunie’ te bouwen. Daartoe zouden de EU-lidstaten eventueel meer bevoegdheden op de terreinen van het volksgezondheids- en gezondheidszorgbeleid aan de EU moeten overdragen. Deze bijdrage beziet of dit inderdaad wenselijk is.