Verstrikt
Ik wil het nieuwe jaar niet somber beginnen en zeker niet mijn eerste van de reeks columns voor dit schitterende tijdschrift. Maar … ik heb steeds meer het idee dat we verstrikt raken in een web van wetten en regels. En dat moet ik echt even kwijt. Als jurist zou ik misschien dol moeten zijn op wetten en regels en hoe meer hoe beter, maar is het niet zo dat regels de mensen moeten dienen en niet andersom? Jarenlang is het devies van de overheid ‘minder regeldruk, minder lasten’. Nou … per 1 januari 2019 hadden we bijna 10.000 wetten, ministeriële regelingen en bestuursmaatregelen. Duizend meer dan in 2010. Volgens staatssecretaris Mona Keijzer betekent dit niet per se dat de regeldruk is toegenomen. Zij doet haar best met rapportages over ‘merkbaar betere regelgeving en dienstverlening voor bedrijven’ aan te tonen dat er voortgang is in de kabinetsmaatregelen voor merk- bare regeldrukvermindering voor bedrijven. Maar niet alleen bedrijven kunnen merkbare regeldrukver- mindering gebruiken.
Mijn mond viel onlangs open toen ik de nieuwe regels van mijn universiteit las over het verscherpte beleid van college-opnames. ‘Het opnemen van een online college vormt een inbreuk op de privacy van studenten indien er beelden en/of stemgeluiden van studenten worden opgenomen.’ Voor zoom- colleges geldt dat de chat verboden terrein is voor opnames. Wut??? Ik geef fysieke colleges die worden opgenomen voor de kijkers thuis. In een collegezaal waarin onder normale omstandigheden met gemak 400 studenten zitten, is een handjevol studenten verspreid over de zaal te vinden tus- sen de rood-witte politielinten. Het enige wat je dan nog kunt doen: sfeer maken! Gelukkig zijn mijn studenten niet terughoudend in de interactie. Zo komen we de coronacrisis wel door, dacht ik tot voor kort. Maar ik bleek vet in overtreding vanuit AVG-perspectief door vragen en reacties van studenten uit te lokken. So be it. Gaan we nu studenten verbieden te reageren tijdens college? Ik denk dan: verstrikt in de regels.
Toeslagen-terriër Pieter Omtzigt verzuchtte dat nu de ouders-slachtoffers door de gemeente gehol- pen kunnen worden, de Belastingdienst met een beroep op de privacywetgeving weigert de namen van de ouders door te geven aan de gemeente. Terwijl de Belastingdienst eerder geen moeite had rond te toeteren dat de ouders fraudeurs zouden zijn, aldus Omtzigt. Verstrikt in de regels?
Nu is het heel makkelijk om ‘Europa’ de schuld te geven van verstrikkende regelgeving (bijvoor- beeld op het gebied van privacy), maar daar hebben wij als Nederland toch ook een vingerpinkkootje in de pap? En trouwens, we kunnen er nationaal ook wel wat van. Met verbazing heb ik in het najaar het wetgevingstraject gevolgd van de overdrachtsbelasting. Overdrachtsbelasting is de belasting die een koper betaalt over de koopprijs bij de verkrijging van registergoed. De notaris int bij de koper de overdrachtsbelasting voor de fiscus en doet aangifte via de akte van levering. De regels van de over- drachtsbelasting waren tot voor kort redelijk overzichtelijk. Volgens het kabinet werkt de overdrachts- belasting echter belemmerend voor starters op de woningmarkt. Volgens deskundigen helpt het niks als starters zonder overdrachtsbelasting een woning kunnen kopen. Maar het kabinet (en de Tweede en Eerste Kamer) zorgden ervoor dat er een wet kwam waardoor kopers tussen de 18 en 35 jaar oud voortaan een beroep kunnen doen op de startersvrijstelling voor de overdrachtsbelasting. En voor die vrijstelling is ’n hele wet op z’n kop gezet. Meerdere nieuwe regels en daarmee toepassingen en nog zoveel meer onbeantwoorde praktijkvragen.
Proost op het nieuwe jaar, waarin we proberen niet verstrikt of zelfs verstikt te raken in het web van regels! En als je toch verstrikt raakt: probeer sfeer te maken. Dat is life saving.
Deze column is eerder verschenen in Ars Aequi januari 2021.
Categorie: Columns