Roxanne
Is er nog hoop? Dat vroeg je tijdens onze laatste bespreking. Je had het niet over je scriptie, want dat is een puik werk geworden waarvoor je zometeen met de meestertitel wordt beloond. Je bedoelde de toestand van de wereld. Het afgelopen halfjaar was een tikkeltje zwaar, en niet vanwege je scriptie. Is er nog hoop, nu Donald, Vladimir en Benjamin hun gang kunnen gaan? Is er nog hoop, met de rivieren vol PFAS, de velden vol pesticiden en de bossen vol brandnetels? En, vroeg je, is er nog hoop, als AI het zelf nadenken verdringt?
Toegegeven, ik praat liever over de formulering van een hoofdvraag, het gebruik van gezaghebbende bronnen en het belang van een eigen opvatting. Ik wil je zelfs de Leidraad uitleggen, of ’t kofschip als dat moet. En de interrail naar de Balkan die je gaat maken, daar moeten we het over hebben, want wel of niet Dubrovnik blijft een dilemma (ik zou het niet doen). Of laten we een boom opzetten over het Europese consumentenrecht aan de hand van het prachtige boek van Jan Vranken (Wereld van verschil (Mon. Privaatrecht nr. 22), Deventer: Wolters Kluwer 2025). Is het juist dat iedereen volgens dat recht een gratis dakkapel kan krijgen? Ja, je hoort het goed:
‘Het enige dat de consument moet doen, is een aannemer uitnodigen bij hem thuis en direct de opdracht geven. Van essentieel belang hierbij is dat de betreffende aannemer het herroepingsrecht niet benoemt. Vervolgens herroept de consument de overeenkomst na uitvoering van de werkzaamheden, maar binnen het jaar na sluiten van de overeenkomst. De werkzaamheden zijn vervolgens gratis.’ (F.M. van Cassel-van Zeeland, ‘Informatieplicht jegens de consument op grond van Richtlijn 2011/83/EU’, TBR 2025/4, par. 4.1)
Je stelt terechte en belangrijke vragen, Roxanne, die we niet moeten ontwijken. En je bent lang niet de enige die worstelt. Ja, er zijn nog steeds jonge juristen die zonder nadenken koers zetten naar wat tegenwoordig heet de Bermudadriehoek van talent. Maar dat is lang niet iedereen. En zij die wel naar de Zuidas gaan, vullen lang niet allemaal Excel-sheets en powerpoints. Als ze dat doen, gaan steeds meer van hen na vier jaar (of de burn-out) wél iets nuttigs doen bij de overheid. Niet iedereen kan werken bij De Correspondent. De nieuwe generatie laat vaker haar geweten spreken, ook aan de Zuidas en zelfs waar dat stukken lastiger is dan vroeger. Morele ambitie is een terecht ideaal voor het individu, maar laten we mild oordelen over ‘de jeugd’ en hard over het systeem. (En ook hard over Stef Blok natuurlijk, dat behoeft geen uitleg.)
Er is altijd hoop; dat is het antwoord. De instituties van het recht zullen zegevieren; dat staat vast. Je kan de e-mail van het Strafhof blokkeren, maar de verantwoordelijken zullen hun gerechte straf uiteindelijk niet ontlopen. Je kan belangrijke milieuregels als CSDDD terugdraaien, maar de aansprakelijkheidsclaims zullen blijven komen. Je kan rechterlijke uitspraken negeren, maar de behoefte aan de rechtsstaat zal tijdloos blijken. Enig optimisme is verplicht, al was het maar omdat we moeten volhouden. En de mensen van het recht, die deugen. De juristen van nu stellen de ongemakkelijke vragen in de rechtszaal, de politiek en de board room. Zij rechten de rug. Ik blijf geloven in de helden van het recht.
Roxanne, van harte proficiat met je afstuderen. Het ga je goed. Laten we zometeen proosten. De champagne is helaas wegbezuinigd; de droge koekjes gelukkig nog niet. Op naar een mooie zomer!
Deze column is eerder verschenen in Ars Aequi juni 2025.
Categorie: Columns