Heb je als jurist nog geen cryptokennis? Dan is er werk aan de winkel!
Morgen zal het zover nog niet zijn, maar over-over-morgen zit het er wel dik in dat we vaker met crypto’s betalen. Door de coronapandemie nam wereldwijd het gebruik van cryptocurrencies exponentieel toe, rapporteerde onlangs een VN-commissie (UNCTAD). In enkele landen is bitcoin een wettelijk betaalmiddel. Sinds kort kan in Australië vanuit een cryptowallet bij bepaalde tankstations worden ‘betaald’. Voor Oekraïne is crypto een fundingsbron voor hun verdediging tegen Rusland: er werd omgerekend ongeveer 60 miljoen dollar gedoneerd!
Eén op de zeven Nederlanders zou cryptomunten hebben, voornamelijk bitcoin (recent marktonderzoek van Multiscope). Cryptomunten worden door Nederlanders vooral gebruikt om te beleggen en niet om te betalen. Voordat het betalen in cryptocurrencies gebruikelijker wordt en ze misschien zelfs een (inter)nationaal wettelijk betaalmiddel worden, moeten er nog heel wat hobbels genomen worden. Dat komt niet alleen omdat er momenteel sprake is van een ‘cryptowinter’ of ‘bearmarket’, zoals experts de aanhoudende koersdaling duiden. Er zijn andere, meer fundamentele problemen. De UNCTAD vraagt in haar recente ‘policybrief’ aandacht voor het gevaar van het ongereguleerd laten door overheden van cryptocurrencies: ‘all that glitters is not gold’. Vooral de macro-economische stabiliteit van een land komt op het spel te staan als er geen of onvoldoende toezicht is.
Intussen zijn deskundigen – ook op de pagina’s van Ars Aequi – bezig met de juridische kwalificatie van cryptomunten. Voor vrijwel iedere jurist – ongeacht specialisatie en type rechtspraktijk – is kennis over cryptocurrencies nodig. Waarom? Een paar uit de legio illustraties. Door de eerste rechterlijke uitspraak dat crypto’s vatbaar zijn voor beslag en executie, is er een ‘nieuwe verhaalsmogelijkheid’ ontstaan die men schuldeisers niet mag onthouden. Voor compliance-officers is het belangrijk ook kennis te hebben van privacycoins. In tegenstelling tot de bekende crypto’s zijn de transacties van privacycoins in principe niet herleidbaar en staat anonimiteit voorop. Ze worden daarom door crimefighters ook wel als crime coins gezien. Omdat crypto’s in de fiscaliteit gewoon meedoen, is het voor (fiscaal) juristen zaak te weten hoe je bijvoorbeeld de waarde vaststelt en vanaf welk moment ze tot het vermogen behoren.
Onlangs inventariseerde ik voor een publicatie in welke onderdelen van het notariaat de crypto een rol kan gaan spelen. We moeten bijvoorbeeld bedenken hoe we de betaling in crypto’s vastleggen bij het kopen van een woning. Het geldverkeer loopt dan niet over de derdengeldenrekening, terwijl de notaris wel moet constateren dat er is betaald. Denk ook aan het met crypto’s volstorten van aandelen in een B.V. In de erfrechtelijke praktijk zijn crypto’s al langer een zorgpunt. Hoe kunnen nabestaanden weten dat er cryptomunten zijn en hoe krijgen ze toegang? En als poortwachter zijn wij bij controle van de herkomst van gelden bedacht op het mogelijke witwassen via crypto’s.
Wie zich met de echtscheidingspraktijk bezig houdt, kan ook voor cryptoverrassingen komen te staan. Bij de rechtbank Den Haag speelde de echtscheiding van een man die met gemeenschappelijk geld bij louche handelaren bitcoin kocht. Hij werd slachtoffer van boilerroomfraude en kreeg de bitcoin nooit geleverd. Volgens de rechtbank had hij een onverantwoord groot risico genomen door niet tevoren gedegen onderzoek naar de handelaren te doen en door verschillende keren grote bedragen over te maken naar buitenlandse bankrekeningen. Omdat er ook geen toestemming was van zijn echtgenote moest hij de schade aan de ontbonden huwelijksgemeenschap vergoeden.
Cryptokennis opdoen kan op verschillende manieren, via cursussen of vakliteratuur. Ik koos ervoor om ook van de praktijk te leren. Inmiddels ben ik ook al van wallet geswitcht! Van mijn eerste hield ik regelmatig live de koers bij: rode pijltjes naar beneden en groene pijltjes naar boven wisselden elkaar binnen enkele seconden af. Toen het een uitdaging werd om in de pauze van het hoorcollege niet meteen op de app te kijken, besloot ik te verkopen. Nu heb ik een wallet in een rustiger app die niet aanspoort tot het steeds volgen van de koers. Dat zou trouwens ook saai zijn, omdat we middenin een cryptowinter zitten. Mijn oproep aan iedere jurist: Don’t miss the cryptoboat! Het is een goed moment om in deze cryptowinter de crypto te leren kennen, in theorie en praktijk. En misschien zie je net zoals ik een kleine investering in crypto als ‘leergeld’!
Deze column is eerder verschenen in Ars Aequi september 2022.
Categorie: Columns