Legitimatie van positieve discriminatie. Twee redeneerpatronen

De sociale verhouding tussen blanken en zwarten in de Verenigde Stalen van Amerika heeft de rest van de westerse wereld voortdurend gefascineerd. Het schrille contrast tussen het Amerikaanse gelijkheidscredo en de verwerkelijking ervan voor met name het zwarte deel van de bevolking heeft bij ons, sympathiserende buitenstaanders, gevoelens van verontwaardiging opgeroepen. Sprak dominee Martin Luther King, de belangrijkste voorvechter in de strijd om de gelijkberechtiging van zwarte Amerikanen, immers niet enorm tot onze verbeelding? Zou de traditionele belangstelling voor het lot van de zwarten in de Verenigde Staten op zich zelf al een kennisneming van de recente ontwikkelingen op dit gebied rechtvaardigen de verandering in de positie van minderheidsgroeperingen in ons eigen land maakt een dergelijke kennisneming noodzakelijk. De reden daarvoor is dat zich in toenemende mate overeenkomsten gaan vertonen tussen de posities van minderheden in de Verenigde Staten en in Nederland. Op de eerste plaats wordt erkend dat de inburgering van minderheden in Nederland grote problemen oproept. Vervolgens is komen vast te slaan dat het verschijnsel van discriminatie ook binnen onze landsgrenzen op ruime schaal voorkomt. Op de derde plaats wordt in toenemende mate een beroep gedaan op juridische middelen om discriminatie te bestrijden. De aanscherping van artikel 429 quater van het Wetboek van Strafrecht is daar het laatste voorbeeld van. Zo’n juridische benadering van wat in feite een sociaal-politiek probleem is, is een typisch Amerikaanse manier van doen. Ten slotte wordt de toenemende overeenkomst lussen beide landen inzake de rassenproblematiek nog eens versterkt doordat in Nederland de in Amerika zeer controversiële praktijk van positieve discriminatie door de wet wordt toegelaten. Op dit verschijnsel van positieve discriminatie zoals dat in de Verenigde Staten tot stand is gekomen en op de vragen die het daar heeft opgeroepen wordt in dit artikel nader ingegaan.