De eigendom voorbij. Met de wellicht wat cryptische naam van dit Bijzonder Nummer doelt de redactie op een ontwikkeling die in de laatste jaren in een stroomversnelling is beland: de opkomst van alternatieven voor individuele eigendom. Geheel nieuw is het fenomeen niet. Huur van zaken als alternatief voor het in eigendom verkrijgen daarvan is per slot van rekening al zo oud als de weg naar Kralingen. De komst van het informatietijdperk gaat echter gepaard met ontwikkeling van nieuwe technologieën en bedrijfsmodellen, die het ‘klassieke’ model van de vrijemarkteconomie op zijn kop zetten.

In dit themanummer gaan auteurs in op verschillende kwesties die betrekking hebben op de deel- en toegangseconomie. Rutger Claassen en Yara Al Salman bieden allereerst een filosofisch perspectief op de opkomst van de toegangseconomie. Emil Verheul bespreekt de goederenrechtelijke kwalificatie van data, die van belang kan zijn voor gebruikers die hun documenten (zoals een scriptie) hebben opgeslagen op bijvoorbeeld Dropbox. Want wat als Dropbox failliet gaat? En hoe zit het met muziekbestanden die toegankelijk zijn via iTunes of Spotify? Spotifygebruiker Noreen Sturris en cd-verzamelaar Evert Neppelenbroek vergelijken de posities van gebruikers van deze diensten met die van de ‘traditionele’ muziekverzamelaar. De goederenrechtelijke aspecten van de bitcoin worden besproken door Valérie Tweehuysen.

Crowdownership, oftewel gedeelde eigendom, wordt door Nora Streep onder de loep genomen. Is onze wetgeving wel voorbereid op de deeleconomie? Initiatieven als Peerby en Blandlord, maar ook modulair bouwen passeren de revue. Victor de Serière onderzoekt of de Wet giraal effectenverkeer wel is voorbereid op de toekomst, of toe is aan modernisering. Jeroen ten Voorde beziet met behulp van welke strafbaarstellingen in het Wetboek van Strafrecht in het digitale domein gepleegde vermogenscriminaliteit kan worden bestraft en welke rechtsbelangen daarmee worden beschermd. Voor het heffen van btw biedt de deeleconomie de nodige uitdagingen; Martijn Schippers gaat hier nader op in. Ook op het gebied van het bestuursrecht zorgt de deeleconomie voor opschudding. Maar is dat slecht? Sofia Ranchordás denkt van niet.

Het nummer wordt afgesloten met een aggregerende bijdrage van Vanessa Mak. Is toegang de nieuwe eigendom?